خوراکی های شب یلدا در برخی از اقوام مختلف ایران
موزه آشپزخانه سلطنتی
تدوین :محبوبه ناهید نژاد
🔹اقوام مختلف ایرانی با فرهنگ های غنی و متفاوتشان هرکدام آیین و مراسم ویژه ای برای شب یلدا دارند که با طعم خوراکیهای دلپذیر؛که ریشه در سبک زندگی آنها دارد ، این شب را کامل می کنند.
در استان های غربی ایران به ویژه مناطق کرد نشین خوردن نوعی ترشی خربزه رایج است.به این صورت که :چند ماه قبل خربزه را به شکل کامل در تغارهایی از سرکه می ریزند تا شب یلدا خوراکی ای به نام کالک تورش داشته باشند.
در سفره های شب یلدایی یزد شیرینی های سنتی چون بادامی ،قطاب،باقلوا و همچنین آش شولی که ترکیبی از چغندر ،سبزیجات و سرکه می باشد دیده می شود .
در شب یلدا استان کهگیلویه وبویراحمد با آش دوغ ، شیربرنج و تنقلاتی از قبیل کلخنگ ،مغزبنه گندم برشته ،کنجد بوداده،انجیر خشک و مویز از اعضای خانواده و میهمانان خود پذیرایی می کنند.
مردم استان گیلان مانند سایر مناطق مرسومات مخصوص خود را دارند.آن ها از آب ازگیل ،آب کونوس،برشته برنج و گلابی محلی (خوج)در کنار دیگر میوه های پاییزی برای پذیرایی در شب یلدا استفاده می کنند.
در استان فارس مردم با خوردن آجیل مخصوص که از انجیر ،قصبک،خرک و برنجک
تشکیل شده است شب را به صبح می رسانند.
در خراسان شمالی بزرگ ترها با دادن حلوا قلقلی از کوچک ترها پذیرایی می کنند که از کوبیدن مغز گردو ،بادام ،کنجد و دیگر دانه های روغنی تهیه شده سپس در شیره انگور خوابانده شده و آماده می گردد .
مهم ترین میوه بر سر سفره چله در میان مردم اصفهان هندوانه می باشد که به عنوان نمادی کروی و سنبل خورشید محسوب می شود.
در استان کرمانشاه نیز خوراکی هایی از قبیل راحت الحلقوم،آجیل مشکل گشا،نان پنجره ای ،کاک و نان برنجی نگین سفره های شب یلداست.
مردم در آذربایجان شرقی و غربی اغلب در این شب برنج ،مرغ،آش شیر پخته و بعد از شام از تنقلاتی که شامل قاورقا(گندم برشته با شاهدانه)،لبو،هویج ،حلوای گردو و خربزه و خشکبارهایی چون انگور،بادام و سنجد می باشد؛ میل می نمایند .
در استان مرکزی خوردن انگور، نخود چی و کشمش ،خرما و خواندن دعای شکر در پای سفره مرسوم است.
در خوزستان خانواده ها دور هم جمع شده و با خوراکی هایی مانند خرما ،لبو،آش و شیرینی های مختلف ،این آیین را جشن می گیرند.
از زمان های قدیم در کردستان اکثر خانواده ها با دلمه و نان سنگک از عزیزان خود پذیرایی می کنند.
خوردن ماست ،شیر ،پنیر،کنجد،کدو، نان جو در میان مردم استان چهار محال و بختیاری مرسوم است زیرا آن ها اعتقاد دارند این خوراک ها موجب فراوانی نعمت تا پایان سال می شود.
همچنین قوم بختیاری کدو تنبل های بزرگی که نماد خورشید را برای آن ها دارد آب پز کرده و به صورت ریز شده در داخل آش کشک ریخته و میل می کنند .
سادگی و صمیمیت این مراسم و به جای ماندن آن تا به امروز راز حفظ این آیین خوش در طی قرن هاست و بهانه‌ای ست زیبا برای با هم بودن.