نام شی: مجسمه مهاویرا (vira - maha)
محل نمایش:گالری اول ، موزه برادران امیدوار
پژوهشگر: ملیکا فتح الهی
عکس: جواد نجفعلی زاده
مجسمه ی مهاویرا از یادگارهای ارزشمند سفر برادران امیدوار به هند می باشد، سرزمینی که به گفته ی آنان سراسر شگفتی است که این دو برادر بر روی این مجسمه و آیین مرتبط به آن، به تحقیق و پژوهش پرداخته اند.
لازم به ذکر است که جنس این مجسمه از چوب می باشد و هم اکنون در موزه برادران امیدوار واقع در مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد در معرض نمایش قرار گرفته است.
آیین هندو مانند درخت کهنسالی است که شاخه های نسبتا جوان خود را در سرزمینهای بزرگی گسترده است .
برخی از این شاخه ها در اوج اقتدار بر همنان و به عنوان اعتراض به سخت گیریهای آنان پدید آمده است .
از جمله شاخه های هندوئیسم آیین جین (Jaina) به معنای پیروز است که پنج قرن قبل از میلاد پایه گذاری شد. به اعتقاد جینها بنیانگذار این آیین مهاویرا (vira - Maha) یعنی بزرگ قهرمان ، نامیده می شود که بیست و سه پیشوا طی هزاران سال قبل از وی برخاسته اند و او بیست و چهارمین پیشواست .
مهاویرا در قرن ششم قبل از میلاد در یک خانواده اشرافی هندوستان متولد شد. وی در سی سالگی دنیا را ترک کرد و پس از ریاضتهای طولانی به حقیقت دست یافت . او پس از گستردن آیین خود به سال 526 ق .م . قالب تهی کرد و به نیروانا پیوست .
شگفت آورترین سنت این قوم این است که پوشیدن لباس را حرام می دانند و معتقدند مهاویرا در حال ریاضت و ترک تعلقات نفسانی ، پس از مشاهده تعلق خاطر خود به حیا، همه لباسهای خود را بیرون آورد و تا آخر عمر برهنه به سر برد. در حدود سال 79 ق .م . میان پیروان این مذهب در مورد حدود برهنگی اختلاف و دودستگی پدید آمد: فرقه آسمان جامگاهان (amhbra - Dig) هیچ لباسی را نپذیرفتند، در حالی که فرقه سفید جامگان (Svetambara) گفتند استفاده از اندکی پارچه جایز است .
گاندی رهبر انقلاب هندوستان تحت تاءثیر این آیین لباسهای دوخته ایام جوانی را کنار نهاد و تنها از مقداری پارچه سفید استفاده می کرد.
آیین جین ، علاوه بر پذیرش معارف هندویی ، مسائل تازه ای را مطرح می کند بر قواعد اخلاقی شدیدی اصرار می ورزد.
به عقیده ی جینها رستگاری بر دو اصل استوار است یکی ریاضت کشی و دیگری اهمیسا یا پرهیز از آزار جانداران که تا نباتات و جمادات پیش می رود و کندن زمین برای کشاورزی ممنوع شمرده می شود. اما خوردن میوه درختان مجاز است. معمولا پارچه ای بر دهان می بندند، که مبادا حیوان ریزی ناخواسته به دهانشان وارد شود و نابود گردد. آنان آب را قبل از نوشیدن صاف می کنند که مبادا کرمی وارد دهان شود و جان بدهد.
همچنین جارویی از پر طاووس در دست می گیرند و حشرات ریز را از مسیر خود دور می کنند. خودکشی از طریق ترک طعام و شراب فضیلتی بسیار بزرگ به شمار می آید و خود مهاویرا نیز به این شیوه در گذشته است .
ز این قوم نیز فرهنگ دینی مکتوب دارد و تعداد 39 کتاب دینی به آنان نسبت داده اند. از جمله یادگارهای آنان در مسئله شناخت حقیقت وجود، داستان فیلی است که آن را در جای تاریکی قرار داده بودند و مردم می خواستند با دست مالیدن از شکل فیل آگاه شوند و هر کدام قضاوتی نادرست در این باب می کردند.
هم اکنون حدود دو میلیون پیرو آیین جین در هندوستان وجود دارد که روزگار بر تن آنان لباس کامل پوشانده و به جای گدایی سرگرم تجارت هستند و وضع اقتصادی خوبی دارند.
آنان آیین خود را نوسازی کرده اند و تنها قدیسان و اندکی از ایشان در زندگی به آن روشهای عجیب و غریب روی می آورند. مهاویرا موسس دین جین در 599 ق.م در ناحیه ای به نام «بهار» به دنیا آمد و مانند بودا در ثروت و جلال زندگی کرد ولی برای رهایی از تجدید ولادت در سلسله تناسخ به ترک دنیا رغبت پیدا کرد و لباس تارکان دنیا را پوشید پس از آن مدتی عریان زندگی کرد و پس از تحمل مشقات فراوان به «معرفت کامل» دست یافت.
رسیدن به این پیروزی موجب شد به او لقب جینا (پیروز) داده شود. پس از آن مریدان برای اخذ معرفت گرد او جمع شدند، سرانجام او در سن 72 سالگی در 527 ق.م در همان ناحیه درگذشت.
تعالیم مهاویرا بر دو اصل استوار است؛ یکی ریاضت کشیدن و دیگری اهیمسا یعنی خودداری از آزار موجودات جان دار. مومنان جین عهد می‌کنند که در زندگی 1ـ هیچ موجودی را نکشند، 2ـ دروغ نگویند، 3ـ چیزی که به آن‌ها داده نشده نگیرند 4ـ عفیف باشند و به لذت‌های جسمانی پشت پا بزنند 5ـ از دلبستگی به مال دنیا بپرهیزند. او نجات را برای زنان قابل حصول نمی‌دانست ولی با این حال تعداد زنانی که به طریقه او پیوستند زیاد بود.
کشاورزی در این دین، حرام است زیرا در هنگام آن ممکن است حیوانی کشته شود.