تابلو با عنوان آنانکه محیط فضل و آداب شدند...

مشخصات اثر:تابلو با عنوان آنانکه محیط فضل و آداب شدند...

گالری دوم موزه استاد بهزاد

پژوهشگر:میترا توتونچی

عکاس :جواد نجف علیزاده

معرفی اثر

درگالری دوم موزه استاد بهزاد تابلویی با عنوان "آنانکه محیط فضل و آداب شدند..." در ابعاد42 × 61 سانتی متر با تکنیک آبرنگ وگواش روی فیبر به معرض نمایش درآمده است .

در سمت چپ تابلو، شعری از خیام به رشته تحریر درآمده که می فرماید:

آنانکه محیط فضل وآداب شدند در جمع کمال شمع اصحاب شدند

ره زین شب تاریک نبردند برون گفتند فسانه ای ودر خواب شدند

از شعر فوق این مفهوم دریافت می شود که حتی آنانکه بر همه آداب و فضایل علمی احاطه یافته اند یا اقیانوس فضل و ادب شده اند، هنوز هم راز و حقیقت این جهان را درک نکرده و سخنانی که در بیان این مطلب فهمیده و عنوان نموده ، راهگشا نیست و گویا بیشتردر تاریکی فرو رفته و پس از خواندن مشتی افسانه به خوابی عمیق می روند.

در تابلو مذکور استاد حسین بهزاد مینیاتور این معنا را چنین تصویر نموده : در میانه اثر مردی با عبایی بر تن و موهایی بلند بر زمین نشسته و به بالشتی تکیه داده است. او به عنوان استادی که شاگردان فراوانی را در پیرامون خود دارد ، کتابی در دست داشته و به نقطه ای در دوردستها خیره و مبهوت نگاه می کند. اطراف این استاد مردان زیادی را می بینیم که یا در حال گفتگو و مباحثه هستند یا مشغول خواندن کتابی و یا در تفکر و اندیشه می باشند .این چهره ها تا افق کشیده شده و محو گشته اند.

پشت سر تصویر اصلی، پیرمرد نابینایی را می بینیم با موها و ریشهای بلند و عصایی در دست با عبایی ساده به تن که سر رو به آسمان دارد.

تصویر مردی سیاه پوست در وسط تابلو در حال خواندن کتاب، جلب توجه می کند چه بسا استاد حسین بهزاد با سیاه نمودن چهره این مرد خواسته نظر بیننده را به بالای صفحه جلب کند وگردش بصری در تصویر ایجاد نماید.

در پیش زمینه تابلو تعداد زیادی کتاب که یا روی زمین هستند و یا بر روی رحل گذاشتهشده اند دیده می شوند و در سمت چپ تصویر مردی را می بینیم که پای چپش بدون پاپوش بر روی کتابی گذاشته و نگاهش به سمت زمین است و اشکالی که احتمالا ادوات مربوط به نجوم هستند را به دقت بررسی می کند.

نکته قابل توجه در این اثر، حالت مبهوت و سرگردان جمعی افراد به تصویر در آمده در این تابلو است که این خود به خوبی نشان دهنده بخشی از معنای شعر خیام در این اثر هنریست.

رنگ اصلی کار بژ و نخودی رنگ می باشد و کل کار با تکنیک قلم گیری طراحی شده و رنگ اندکی فقط در برخی از تزیینات درآن بکار رفته است.

این اثر شامل 124 تصویر است که هیچ کدام از چهره ها شبیه به دیگری نیست و در نهایت سادگی و با کمترین نقوش اجرا شده است و این نکته یکی از مواردیست که خلاقیت این هنرمند را اثبات می کند.

امضاء استاد بهزاد به تاریخ 21/6/1344 در میانه سمت چپ تصویر دیده می شود و بالای امضا، شعر مذکور به خط استاد مصطفی سهرابی (دوست و شاگرد استاد بهزاد) به نگارش در آمده است.