مشخصات شی: ساز بادی تروتروکا/ trutruca
قطر دهانه : 6 سانتی متر
محل نمایش : گالری سوم موزه برادران امیدوار
پژوهشگر: سیده کبری پارسا سادات
عکس: جواد نجفعلی زاده
معرفی شی
تروتروکا/ trutruca نوعی ساز بادی و از خانواده ساز ترومپت و از جمله سازهای انتقالی است (سازهای انتقالی، سازی است که صدا دهی آن با آنچه در نت ثبت گردیده متفاوت می باشد. این ساز همواره زیرترین صدا در بین سایر سازهای بادی برنجی را به خود اختصاص داده و نت ها در نهایت در آن توسط تغییرات فشار ناشی از دمیدن درکنار موقعیت قرارگیری لب ها برروی این وسیله ایجاد می شود. نواختن این وسیله موسیقیایی عمدتاً درمیان اقوام سنتی ماپوچه/ Mapuche با جمعیت امروزی حدود 900000 نفر که در مناطقی از کشور شیلی (جنوب مرکزی) و جنوب غربی آرژانتین از جمله بخش هایی از پاتاگونیا امروزی ساکن هستند، رایج است. معمولا این مردم به دو زبان ماپوندوگون (Mapudungun) و اسپانیایی تکلم کرده و اکثرا در زمره پیروان دین مسیحیت به شمار می آیند. (در مورد ریشه سرخپوستی این قوم تردیدهایی وجود دارد برخی از محقیقن معتقدند که آنها جزو تبار پلی نزی بوده و با بومیان اقیانوسیه و ساکنان جزایر غربی اقیانوس آرام ریشه های مشترک دارند.) فرهنگ ماپوچه در زمینه موسیقی فولکلور بسیار غنی است، موسیقی این اقوام برای هزاران سال تداوم داشته و خواهد داشت، اگرچه با گذشت زمان مثل سایر چیزها این موسیقی نیز دچار تغییر و تحولات زیادی گشته، اما صدا هم چنان جنبه محلی خود را حفظ نموده است. برای این مردم موسیقی به عنوان نوعی بیان و راهی برای انتقال ایده ها، ابراز احساسات و برقراری ارتباط با درون محسوب می شود. بنابر اعتقادات موجود درمیان ماپوچه ها میزان و اندازه صدا تولید شده از این ساز یکی از نشان های قدرت قبیله ای آنان می باشد..
ساز تروتروکا/ trutruca از دو قسمت اصلی بدنه و شاخ تشکیل گردیده. بدنه آن معمولا از جنس گیاه بامبوی بومی پرورش یافته در مناطق کشورهای شیلی و آرژانتین معروف به Chusquea culeou ساخته می شود. برای آماده سازی آن در ابتدا استادکار ساخته این ساز، بامبو صافی به طول 2.5 تا 6 متر و قطری بین 2 تا 10 سانتی متر را جهت بدنه آن انتخاب نموده، سپس آن را از درازا به دو قسمت مساوی تقسیم می نماید. در قدم بعدی به منظور مسدود نمودن منافذ هوایی این بخش توسط ریسمان های پشمی یا روده حیوانات (به ویژه اسب) پوشانده شده و در پایان انتهای آن را به شاخ گاوی به عنوان بخش اصلی ایجاد و تشدید صدا متصل می نماید. ( بر روی این بخش از ساز موجود در موزه سازنده از نقوش هندسی جهت تزیین استفاده نموده است.) صدایی تولید شده از این ساز بلند و شدید بوده، ولی در عین حال از تنوع کمی برخوردار است. تروتروکا با خاصیت ایجاد سیگنال هایی در مسافت های طولانی در فعالیت های اجتماعی و مذهبی نظیر: مراسم موسیقی سنتی، رقص، ورزش های سنتی، آداب و رسوم مرتبط با کشاورزی، اجرای مراسم رسمی- تشریفاتی و یا به همراه سایر ساز ها نواخته می شود.
در انتها لازم به ذکر است کلمه تموکو/ Temuco بافته شده بر روی بخشی از این ساز اشاره به نام شهر مهم کشور شیلی و مرکز استان کاتین امروزی که در ۶۷۰ کیلومتری سانتیاگو و در منطقه آروکانیا قرار دارد و به عنوان سرزمین قوم معرفی می شود. این شهر در سال ۱۸۸۱ توسط ارتش شیلی در منطقه اشغال شده آروکانیا و در محدوده سرزمین قوم ماپوچه ساخته شده و بتدریج در فاصله سالهای ۱۸۹۰ تا ۱۹۴۰ رشد کرده و به یکی از شهر های مهم شیلی تبدیل شده است (با توجه به تاریخ عنوان شده و ذکر نام تموکو شاید قدمت این ساز به اواخر قرن 19میلادی باز گردد