مشخصات
- طول کامل شمشیر: 90 سانتی متر
- طول تیغه: 80.5 سانتی متر
- جنس تیغه: فولاد (دمشقی)
محل نمایش: نمایشگاه موقت "کلکسیون شمشیرها و سلاح های موجود در کاخ موزه ملت"
محل نگهداری: مخزن اصلی، کاخ موزه ملت
پژوهشگر: رقیه مغانی قهرمانلوئی، کارشناس ارشد موزه ملت
عکس: جواد نجفعلی زاده
معرفی شی
برروی تیغه دمشقی این شمشیر یک لبه ای بدون دسته و غلاف، متن و مستندات به شرح زیر موجود می باشد:
- بنده شاه ولایت عباس سنه 135
- عمل اسدالله اصفهانی 150
- تکیه زد بر هفت کشور ... قرص ماه
- ... نادر نادرشاه ... 1132
در کل طول تیغه ذکر سه تاریخ در سه کتیبه مجزا (135، 155 در زیر نام اسدالله و 1132) خود معمایی را ایجاد نموده است. درخصوص توضیح جمله "بنده شاه ولایت عباس سنه 135"، می توان گفت در غلاف بیشتر شمشیرهای ایرانی نام اکثریت قریب باتفاق پادشاهان صفوی در کنار این جمله نیز ذکر می گردد، باتوجه به این سابقه شاید بتوان فرض نمود که ذکر نام عباس اشاره به یکی از سه پادشاه صفوی است که با نام عباس از آنها یاد می شد ، اما به دلیل وجود نوشته "سنه 135" در انتها نه تنها اشاره به نام شاه عباس صفوی نکرده، بلکه منظور دوران شاه سلطان حسین صفوی (سلطنت: 1135-1105 ه.ق/1722-1694 م.) می باشد. بنابراین برخی از محقیقن فرض را براین اساس قراردادند که، بخش "بنده شاه ولایت ..." تنها تاکیدی بر یکی از الغاب حضرت علی (ع)، امام اول شیعیان می باشد. از سوی دیگر آمدن جمله "عمل اسدالله اصفهانی" درکنار کتیبه اول به نوبه خود نظرات متفاوتی دیگری را به شرح ذیل درمیان صاحب نظران ایجاد نموده است:
- اشاره به نام سازنده تیغه و یا کارگاه آهنگری آن
- نام اسدالله (شیر خدا) از الغاب حضرت علی (ع)
- اسدالله مهر تائیدی بر کیفیت بسیار بالای اسلحه
- اسدالله احتمالاً عنوان افتخاری در دوران صفویه
لازم به توضیح است که، در زمان حکومت صفویان، عنوان "عمل اسدالله اصفهانی" یکی از رمزآلوده ترین القاب برای آهنگران آن دوران محسوب می شد. امروزه با گذشت بیش از 400 سال از آن زمان، شمشیرهای زیادی با این نام و در شرایط بسیار خوبی در مجموعه های ایرانی و خارجی موجود می باشد که همگی آنها در این هاله ابهام قرار می گیرند. چنین وضعیتی برای تیغه شمشیر موجود در مخزن کاخ موزه ملت با کتیبه ها و نشان های طلاکوبی شده "عمل اسدالله اصفهانی" درکنار عبارت "بنده شاه ولایت عباس 135" نیز کاملا صدق می نماید. در اینجا می توان افزود که حک نام اسدالله برروی تیغه شمشیرهای ایرانی درمیان 1808-1408م. بسیار متداول بوده، و معمولا آهنگران با ارائه چنین امضایی برای اثر خلق شده خویش افتخار و اعتبار ویژه ای قائل می شدند. انجام عملیات کوفته‌گری طلا و نقره برروی تیغه دمشقی شمشیر کاخ موزه ملت (درمیان شمشیرسازان دربار صفوی بسیار رواج داشته است)، خود تاکیدی بر تعلق این تیغه به صاحب منصبان می باشد. براساس تحقیقات انجام شده می توان مدعی شد که، بیشتر شمشیرها و خنجرهای ممهور به نام اسد الله با دسته های مرصع و تزئینات طلائی آراسته می شدند، شاید دسته شمشیر موجود در این موزه نیز همانند سایر آثار مشابه دارای تزئینات طلائی و مرصع بوده، اما درحال حاضر این تیغه فاقد چنین چیزی است. در انتها باید افزود با توجه به این متن کتیبه ... نادر نادرشاه ... 1132 موجود بر روی یک سمت تیغه شمشیر و تداخل سردار سپاهی و والی خراسان بودن نادرشاه با اواخر دوران حکومت صفویه ، شاید این شمشیر در طی این زمان با نادر شاه نیز اهدا گردیده است.