در گالری اول موزه استاد حسین بهزاد اثری به نام درس حکیم عمر خیام در ابعاد 5/25×5/15سانتیمتر با تکنیک آبرنگ روی کاغذ موجودمی باشد.
این اثر در سبک مکتب هرات به تصویر درآمده است که در ابتدا لازم بذکر است به چند نکته از ویژگی های این مکتب بپردازیم:
مکتب هرات دارای ترکیب بندهای متقارن و غیر متقارن ، واقع گرا در ترسیم گل و گیاه ، تنوع رنگ و قلم گیری، مهارت در ترسیم طراحی اندام ، تراکم در مرکز صحنه ، نمایش چند زمانی ، استفاده از ترکیب بندی دایره اشاره کرد.
در این اثر استاد حسین بهزاد، حکیم عمر خیام را در حالت نشسته که به درختی تکیه داده و در یک دستش کتابی است و دست دیگرش در کنار بناگوشش قرار دارد به تصویر کشیده است . وی قبایی ساده برنگ نارنجی بر تن دارد که این لباس ساده حکایت از حالت عارفانه و صوفیانه خیام دارد. در زیر پای حکیم عمر خیام دو انار و ظرفی قرار گرفته جا دارد به نکته ایی اشاره شود که در نقاشی ایرانی میوه انار نمادی از مفاهیم عمیق زندگانی از جمله: بی مرگی ،کثرت دروحدت و.....می باشد و چه بسااستاد بهزاد باکشیدن انار در این اثر به مفاهیم عمیق تری جدا از ظواهر تصویراشاره دارد. روبروی حکیم عمر خیام مردی نشسته که لباسی برنگ قهوه ای بر تن و شالی طلایی رنگ بدور کمر ، عمامه ای بر سر و دستمالی طلایی رنگ که روی عمامه بسته شده ، دیده می شود. وی مخده ای برنگ طلایی با روکش سفید در بغل گرفته و در حال گوش دادن به مباحث درسی خیام می باشد.استاد بهزاد مجلس درس را با برگه های پراکنده و کتابی که در کنار مرد قرار دارد تصویر نموده است.پشت شاگرد ، ملازم یا همراهی در حالیکه دو زانوی خود را در بغل دارد نظاره گر این مجلس می باشد.در این نقاشی یک درختچه کوتاه با شکوفه هایی برنگ صورتی و برگ های سبز که دو پرنده بر روی شاخه این درخت نشستند تصویر شده است. در بالای درختچه ها ابرهایی برنگ طلایی که با آب طلا مزین شده کشیده شده و در پایین تصویر بوته هایی پراکنده دیده می شود.
زمینه کار برنگ کرم بژ طلایی می باشد و استاد با استفاده از رنگ های طلایی و درخشان ، آرامش و معنویت موجود در مجلس درس را بخوبی نمایان ساخته است.
همچنین در قسمت زیرین و چپ تصویر، دست خط استاد با نوشته " تصویر عمر خیام" دیده می شود.
نگارنده : اعظم دادپاس ،کارشناس موزه استاد بهزاد