شیوه میرعماد در نگارش نستعلیق کاتبان قاجار

شیوه میرعماد در نگارش نستعلیق کاتبان قاجار

از قطعات خطی منتخب موزه میرعماد کاخ سعدآباد نمونه خطی باقی است که با امضای کلهر از استادان مطرح هنر خوشنویسی نستعلیق نگارش شده است این قطعه به لحاظ بنا به کارشناسی آثار خوشنویسان دوره های مختلف هنر ایران ترویج و تداوم شیوه میرعماد در نگارش خط نستعلیق بویژه سیاه مشق در تمام دوره های تاریخ هنر مشاهده میشود...

  • کد مطلب: 3958
  • تاریخ انتشار: شنبه 4 بهمن 1393 - 14:14

از قطعات خطی منتخب موزه میرعماد کاخ سعدآباد نمونه خطی باقی است که با امضای کلهر از استادان مطرح هنر خوشنویسی نستعلیق نگارش شده است این قطعه به لحاظ بنا به کارشناسی آثار خوشنویسان دوره های مختلف هنر ایران  ترویج و تداوم شیوه میرعماد در نگارش خط نستعلیق بویژه سیاه مشق در تمام دوره های تاریخ هنر  مشاهده میشود که  نوعی پیوستگی – تقلید در اجرا و شیفتگی کاتبان را نشان میدهد. در موزه  میرعماد این قطعه نمونه بارزی است که با نمونه دیگری که در کاخ گلستان و با امضای اسداله شیراز از تابعین سبک میرعماد میباشد قابل مقایسه است .

میرزا محمد رضا کلهر فرزند محمد رحیم بیک سردار سوار کلهر متولد بسال 1245 که در جوانی به اقتضای خانوادگی سواری و تیر اندازی آموختدر جوانی به خط میل نمود و نزد میرزا محمد خوانساری شاگرد آقا محمد تهرانی آموزش دید و بعدها از خطوط میرعماد مشق نمود – بعدها در نستعلیق شهره شد و مورد تفقد ناصرالدین شاه قرار گرفت واز او در خواست کار در وزارت انطباعات گردید که رد کرد – او خوشنویسی بود که بیشتر آثار خود را دور میریخت – سیاه مشق های او بی نظیر است – در سال 1310 در سن 65 سالگی با بیماری وبا در گذشت و در گورستان چهار راه حسن آباد تهران دفن گردید . و اما میرزا اسدالله شیرازی از خوش‌نویسانو نستعلیق‌نویسانزبردست سده ۱۳ هجری در دوره فتحعلی شاه، محمد شاهو ناصرالدین شاه قاجاربوده‌است و به ویژه در دربار محمد شاه و ناصرالدین شاهبسیار محترم می‌زیسته و می‌گویند بسیار مهربان و ستوده اخلاق بوده‌است. محمدشاه به او توجه مخصوص داشت و لقب «کاتب‌السلطان» به او عطا کرده بوداسدالله شیرازی از بزرگان خط نستعلیق در دورهٔقاجاربه شمار می‌رود. اما از زندگی، استادان و شاگردان وی اطلاع چندانی در دست نیست.

وی همچون بسیاری از استادان عصر خویش، بیش از کتابت و نسخه‌نویسی به قطعه‌نویسی و تهیه مرقع علاقه‌مند بوده است. از وی علاوه بر چند کتاب، بالغ بر ده مرقع نفیس برجای مانده است. اسدالله در این مرقعات گاه به تقلید از شیوهٔمیرعماد پرداخته و گاه به سیاه‌مشق و رنگه‌نویسی پرداخته استاو در خوشنویسی مقلد و پیرو شیوه میرعمادبود و خط نستعلیق را از روی آثار او مشق می‌کرده‌است. درگذشتش را به سال ۱۲۶۹هجری قمری ذکر کرده‌اند اما گویا چند سالی پس از این تاریخ هم در قید حیات بوده و دست‌کم تا ۱۳۰۷ هنوز حیات داشته است.

اثر موزه میرعماد با ردیف 265  شماره برچسب 3389 با مشخصات: قطعه سیاه مشق کلهر موربی و سیاه مشق – زمینه الوان – ابعاد 30*44 ثبت شده است .