نسخه خطی پسر شاه اسماعیل صفوی در موزه میرعماد

نسخه خطی پسر شاه اسماعیل صفوی در موزه میرعماد

در حرم امامزاده حسین‌بن علي‌بن‌موسي الرضا(ع) قزوین، شاهزاده‌ای مدفون است که از زمره شاعران و خوشنویسان دوره صفوی بشمار می‌آید. او ابوالفتح سلطان ابراهيم ميرزا، فرزند بهرام ميرزا، پسر شاه اسماعيل صفوي است و نسبش از جانب مادر به امراي شيروان مي‌رسد. تاريخ تولد ...

  • کد مطلب: 2691
  • تاریخ انتشار: چهارشنبه 15 شهريور 1391 - 09:17

در حرم امامزاده حسین‌بن علي‌بن‌موسي الرضا(ع) قزوین، شاهزاده‌ای مدفون است که از زمره شاعران و خوشنویسان دوره صفوی بشمار می‌آید. او ابوالفتح سلطان ابراهيم ميرزا، فرزند بهرام ميرزا، پسر شاه اسماعيل صفوي است و نسبش از جانب مادر به امراي شيروان مي‌رسد. تاريخ تولد او به درستي مشخص نيست؛ بعد از دامادی منصب «شاه ایالت خراسان» به او تفویض شد و ۱۲ سال فرمانروایی خراسان را به عهده داشت. او پس از مرگ شاه تهماسب اول توسط شاه اسماعیل دوم به قتل رسید. پیکر او را به دستور شاه اسماعیل تجهیز و تکفین 'گردید، در آستانه امامزاده حسین قزوین نزدیک دیگر شاهزادگانی که در همان اوقات به هلاکت رسیده بودند، به خاک سپرده شد ، در همان روز حکم قتل 11 تن از شاهزادگان دیگر صادر شد و پس از قتل او همسرش بنا به میزان علاقمندی به شخصیت و کمالات و خصایص او دستور به نابودی گنجینه عظیم نقاشی و خوشنویسی و همچنین آثار نفیس و ارزشمند مخازن شاهزاده نمود تا به دست شاه اسماعیل دوم نیفتد و خود بنا به روایات تاریخی بیش از چند روزی حیات او ادامه نیافته و از درماندگی و غصه وفات یافته است .در وصف سرگذشت این زوج هنردوست و عاقبت این گنجینه فاخر هنری در تاریخ بسیار گفته اند .

ابراهیم میرزا گذشته از آنکه خود شاعر و هنرمند بود، گروهی از هنرمندان و شاعران را در دربار خود گرد آورد. او از سال ۹۶۴ تا ۹۸۲ ه‍. ق کارگاهی درمشهد تأسیس کرد و علاوه بر هنرمندان مقیم خراسان تعدادی از هنرمندان تبریز را به خدمت گرفت که آثار زیبائی از خود به یادگار گذاشتند. کتابخانه بزرگ او در مشهد و محل کار جمعی از این اشخاص بود. وی به نوازندگان مشهور و موسیقی‌دانان نیز توجه و عنایت خاص داشت‌. در کتابخانه او همواره هنرمندان گرد می‌آمدند و او پیوسته مقیم و ملازم آنان بود.

 سلطان ابراهیم میرزا صفوی در نستعلیق شاگرد مالک دیلمی از شاگردان میرعماد الحسنی بود، اما شیوه میرعلی هروی را هم دنبال می‌کرد. او خط جلی (درشت) را بسیار خوش می‌نوشت و کتابت را هم خفی (ریز) می‌نوشت. رقم یا امضاء او «فقیر ابراهیم» یا «فقیر ابراهیم بن بهرام» بوده است.

اثری از سلطان ابراهیم میرزا صفوی در موزه خط و کتابت میرعماد موجود است: قطعه خط دورو، بخشی از یک مرقع، به ‌خط نستعلیق، قلم خوش، 3 دانگ به شیوه میرعلی هروی است، نگارش موربی و چلیپایی و رنگین نویسی، تزئین متن رنگین نویسی با نقوش تشعیری و حواشی مجدول الوان و حاشیه تشعیر از خصوصیات اثر او می باشد .

 مکتب تزئین صفوی، رقم ابراهیم- قرن ۱۰ ه‍.ق، ابعاد ۵/۳۷ × ۵/۲۴، ش.ر (گ/م : ۳۹۰)