تابلوعکس کشف حجاب در بین عشایر لرستان

تابلوعکس کشف حجاب در بین عشایر لرستان

از آثار موجود در موزه تاریخ معاصر مجموعه سعدآباد می توان به مجموعه ای از عکسهای مربوط به تاریخ معاصر ایران از کودتای 1299 خورشیدی تا اوایل انقلاب اسلامی و ورود امام خمینی (ره) به ایران در سال 1357 خورشیدی اشاره نمود و    ...

  • کد مطلب: 1296
  • تاریخ انتشار: پنج‌شنبه 16 دی 1389 - 10:42

  از آثار موجود در موزه تاریخ معاصر مجموعه سعدآباد می توان به مجموعه ای از عکسهای مربوط به تاریخ معاصر ایران از کودتای 1299 خورشیدی تا اوایل انقلاب اسلامی و ورود امام خمینی (ره) به ایران در سال 1357 خورشیدی اشاره نمود و یکی از  عکس هایی که جلب توجه می کند ،  تصویری از استقبال زنان عشایر لرستان از رضا خان (پهلوی اول )  بعد از کشف حجاب است . در این عکس زنان برخی با لباس های اروپایی ( کت و دامن ) و کلاه  و بعضی دیگر با همان لباس محلی خود اما بدون حجاب و با کلاه در برابر رضا خان ایستاده اند . این عکس در قطع 70× 100 به صورت سیاه وسفید در سال 1315 تهیه شده  و به چاپ رسیده است.

کشف حجاب در بین عشایر باعث گردید که آنان نیز همچون مردم شهری از لباس ها و پارچه های خارجی استفاده کنند و چون تهیه این گونه لباس برای آنان بسیار هزینه داشت فقط زنان خان ها و طایفه های بزرگ عشایر قادر به تهیه آن می شدند و همانطور که در عکس دیده می شود بسیاری از آنان از لباس محلی خود بدون چادر و چارقد و با کلاه استفاده می کردند و در برخی موارد نیز از همان پارچه ها و حتی نمد کلاه های لبه دار شبیه مدل خارجی آن تهیه می کردند . اما جریان کشف حجاب در بین عشایر به اینجا ختم نگردید و به دلیل خشونت مامورین امنیه و شهربانی در برخود با زنان با حجاب و همچنین ترس عشایر از کشف حجاب بسیاری از آن ها به کشور های همسایه از جمله عراق و افغانستان مهاجرت نمودند .

تاریخچه واقعه کشف حجاب

قدم های اولیه کشف حجاب به آرامی از دربار ناصرالدین شاه قاجار برداشته شد که نتیجه سفر های وی به اروپا و مشاهده وضعیت پوشش زنان اروپایی بود و کشف حجاب از اندرونی  دربار آغاز گردید و به تدریج در قالب تجدد خواهی  و مدرنیته به محافل روشنفکری نفوذ کرد و در مطبوعات منعکس شد و به میان اعیان و سایر اقشار جامعه سرایت کرد در نتیجه  لباس زنان تغییر یافت اما در بیرون از خانه به همان شکل سنتی ( چادر ، چاقچور و روبنده ) بود . این جریان ادامه یافت تا اینکه در دوره پهلوی اول  سال 1307 قانون تغییر لباس مردان اجرا گردید و مردان مجبور به پوشیدن کت و شلوار و کلاه شدند و لباس های سنتی مردان کنار گذاشته شد و این مسئله پیش در آمدی جهت تصویب قانون کشف حجاب زنان شد . نخستین شایعات آن نیز از زمان سفر امان اله خان و ملکه ثریا ( شاه و ملکه افغانستان )به ایران در سال 1308 آغاز گردید . جریان از این قرار  بود که ملکه ثریا( ملکه افغانستان) در انظار عمومی بی حجاب ظاهر گشت و جنجالی در میان روحانیون برانگیخت آنان از رضا خان خواستند ملکه افغانستان را مجبور به داشتن حجاب کند که رضا خان نپذیرفت . تا اینکه رضا خان پس از اولین سفرخارجی اش به ترکیه در خرداد 1313 ، تحت تاثیر اقدامات غرب گرایانه آتاتورک قرار گرفت و  رمز ترقی و پیشرفت کشور را در تغییر لباس و حجاب زنان دید. و یکسال بعد از سفرش این مسئله را به محمود جم نخست وزیر وقت چنین بازگو کردنزديك دو سال است كه اين موضوع ـ كشف حجاب ـ سخت فكر مرا به خود مشغول داشته است، خصوصاً از وقتي كه به تركيه رفتم و زنهاي آنها را ديدم كه «پيچه» و «حجاب» را دور انداخته و دوش بدوش مردهايشان در كارهاي مملكت به آنها كمك مي‌كنند، ديگر از هر چه زن چادري است بدم آمده است. اصلاً چادر و چاقچور دشمن ترقي و پيشرفت مردم است.» در نهایت بخشنامه کشف حجاب جهت تصویب در 27 آذر 1314 از طرف رئیس الوزراء به دربار فرستاده شد و رضاخان دستور ارسال آن را به تمام استانها صادر نمود .

در 17 دی ماه 1314 در جشن فارغ التحصیلی دختران دانشسرای مقدماتی تهران همسر و دختران رضاخان و همه مسئولان كشوري كه در اين جشن دعوت شده بودند، طبق يك برنامه از پيش طراحي شده بدون حجاب شركت كردند و رضا خان رسما کشف حجاب را اعلام و بر منع آن تاکید کرد.   كشف حجاب خشم بسياري از مردم به ويژه قشر مذهبيون را برانگيخت. بسياري از زنان ، براي حفظ حجاب از منازل خارج نمي‌شدند و خود را در خانه حبس كردند. بسياري نيز تلاش مي‌كردند تا حجاب خود را دركوچه و خيابان، به دور از چشم مأمورين، حفظ كنند .

 تغییر لباس و کشف حجاب باعث ایجاد مشکلات اقتصادی و اجتماعی بین خانواده ها  گردید . کسادی و تعطیلی بازار، تولید پارچه و دوخت لباس های داخلی و وابسته شدن به واردات لباس و پارچه های خارجی  نتیجه این تغییرات بود و از طرفی نیز در حالي كه تعداد بسياري از زنان كه در دوره رضاخان به اجبار از پوشش اسلامي محروم شده بودند، در دوره پهلوي دوم و در پي آزادي‌هاي نسبي سال‌هاي اول پس از سقوط رضاخان به حجاب اسلامي خود بازگشتند.

 اما برنامه كلي حكومت نيز دردوره حكومت پهلوي دوم همچنان تبليغ بر بي‌حجابي بود و با كساني كه عليه آن اقدام مي‌كردند و يا تبليغ به حجاب در برنامه‌هايشان بود، برخورد مي‌شد.

منبع:

تغییر لباس و کشف حجاب به روایت اسناد، مرکز بررسی اسناد تاریخی وزارت اطلاعات، تهران،1378