رومیزی قلاب دوزی

رومیزی قلاب دوزی

نمونه دوخت قلاب دوزی رشتی در موزه صنایع دستی  به ابعاد 57 * 250 سانتی متر  بر روی پارچه ماهوت قرمز رنگ دست بافت و نخ های تمام ابریشم رنگین  با طرح گلدانی و محرابی و ...

  • کد مطلب: 1246
  • تاریخ انتشار: چهارشنبه 10 آذر 1389 - 11:46

نمونه دوخت قلاب دوزی رشتی در موزه صنایع دستی  به ابعاد 57 * 250 سانتی متر  بر روی پارچه ماهوت قرمز رنگ دست بافت و نخ های تمام ابریشم رنگین  با طرح گلدانی و محرابی و نقوش بته جقه – سر ترنج بشکل تاج – نقوش گل و بته و اسلیمی و گل اناری  مزین شده است. این اثر مجموعه ای از نقوش متداول هنرهای ایرانی – اسلامی است که پیش زمینه  تاریخی آن به قبل از اسلام میرسد  و نمونه  قابل مطالعه ای برای معرفی و عرضه میباشد . همچنین در بخش محرابی این رومیزی نقش گلهای ختایی با طرح خورشیدی و گلهای چند پر و نقش گل اناری ترکیب شده است که در دوره صفوی به آن لقب گل شاه عباسی دادند در وسط طرح گلدانی این رومیزی مجموعه نقوش گیاهی با ترکیب بندی  دلپذیری  بچشم می خورد که تماماً با  شیوه های متفاوت  قلابدوزی بر آن کارشده است  و انواع دوخت هايي كه در این  قلاب دوزي به كار مي رود  از نمونه  قلابدوزی  هایی مانند : زنجيره دوزي ساده ، زنجيره جادويي ، زنجيره دوزي با بست ، زنجيره ضخيم ، زنجيره رومي ، زنجيره دوزي دوبل می باشد که به این اثر لطافت و زیبایی دل انگیزی را بخشیده است .

 یکی از برجسته ترین شیوه های رو دوزی های سنتی ایران با پشتوانه تاریخی  پر سابقه  هنر قلابدوزی موسوم به رشتی دوزی است که نمونه ایی از چشمگیر ترین دست ساخته های  آن متعلق به یکی از هنرمندان ایرانی دوره معاصر موزه صنایع دستی مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد می باشد  این اثر ارزشمند هنری در سال 1350 ه.ش به دست توانای  یکی از هنرمندان و استاد کاران دوره پهلوی بنام مهدی فرودی دوخته شده است  و نمونه ای از هنر جاودان منطقه استان گیلان می باشد که بنا به نوع طرح و نقش بکار رفته و همچنین شیوه کار جزو شاخصه های هنری رشت محسوب شده و بنام رشتی دوزی در سراسر جهان شهرت دارد . از نمونه این نوع قلاب دوزی  در بیشتر موزه های ایران و جهان  دیده شده است که با شکوه ترین آن در موزه متروپولیتن و با امضای  استاد حسین رشتی  از هنرمندان  دوره قاجار و اوایل پهلوی است . همچنین نمونه ارزنده دیگری از این نوع دوخت سنتی در موزه هنرهای تزئینی اصفهان  قرار دارد  که امضای استاد حسین رشتی بر آن مرقوم شده است .

در مورد هنر قلابدوزي که از اين هنر که صنعت ارزشمندي در گيلان محسوب مي شود تاريخچه دقيقي در دست نمي باشد . آنچه مسلم است يکي از دوختهاي غني و زيباي ايراني است که سابقه آن را 330 تا 550 ق . م تخمين زده اند .
مرکز عمده قلابدوزي گيلان شهرهاي رشت و لاهيجان بود که به سبب شهرتي که در رشت داشته ( رشتي دوزي ) نيز ناميده مي شود و زماني آنرا گلدوزي مي ناميدند. اين هنر همواره يکي از اقلام صادراتي محسوب مي شود .  بنا به اهمیت و زیبایی هایی بصری که در این گونه دوخت وجود داشته برخی از شهرهای ایران  از این نوع رودوزی تقلید کرده اند که نمونه آن قلاب دوزی اصفهان و مهاباد است  اما نوع قلاب دوزي شبيه آنچه در رشت جريان دارد در مهاباد  به شکل دیگری نيز رايج است ولي هيچ گونه شباهتي بين توليدات اين دو شهر به چشم نمي خورد  چرا كه هر دو به يك شيوه انجام مي شود ولي توليدات مهاباد از رنگ هاي سياه و سفيد است ولي قلاب دوزي رشت اين گونه نيست يعني به صورت رنگي مي باشد . از انواع نقوش  متدوال در این نوع رودوزی  می توان از بازوبندي ، بند رومي ، بته جقه اي شاخ گوزني ، بته جقه اي ترمه اي ، بته جقه اي قهر و آشتي ، گل بادامي ، قاب قابي درختي ، گل و بوته ، گل و مرغ مجالس شاهانه ، داستانهاي ادبي و عرفاني ، موضوعات بزمي ، شکارگاهي ، رزمي ، تک چهره ، صورت خورشيدي ، شمسه اي ترنجي ، کتيبه اي ، هندسي ، گل حاشيه اي ، لچک ترنج افشان ،سروچه،محرماتي راست کج ، گلهاي شاه عباسي و طرحهاي اسليمي  نام برد که به 3 شیوه رایج مانند قلابدوزي به شيوه ساده ، قلابدوزي به شيوه ضخيم دوزي يا برجسته ، قلابدوزي به شيوه معرق ( ته دوزي ) ، و به شيوه تکه دوزي روي مخمل و ماهوت کار میشود. از استادان مشهور قلابدوزی رشت ایران می توان از استادان محمد رضا کشاف ، فيروز شاد ، حسين رشتي ، غلامحسين رفيعي ، ناظم زاده ، حبيب فرودي ،  نام برد و از آن بين تنها استاد عباسعلي بي پناه ، استاد عباس حافظي در قيد حيات مي باشند .