نشان و مدال ذوالفقار

یکی از آثار موجود در کاخ موزه سبز نشان ذوالفقار ، حمایل متعلق به پهلوی اول می باشد، که هم اکنون در یکی از ویترین های طبقه اول موزه به نمایش گذاشته شده است.

 نشان و مدال ذوالفقار عالیترین نشان و مدال جنگی ارتش شاهنشاهی ایران بوده است که فقط به جنگ های خارجی اختصاص داشته و برابر مقررات و آیین نامه به افسران و درجه داران اعطاء می گردیده است .

انواع نشان ذوالفقار

این نشان دارای دو نوع به شرح زیر است :

1. نوع اول ویژه افسران – دارای 4 درجه
2. نوع دوم ویژه درجه داران و افراد – دارای 2 درجه

  نشان ذوالفقار درجه یکم  از نوع اول (ویژه افسران)  شامل موارد زیر است:

نشان سینه

نشان حمایل

نشان ستاره بزرگ

الف) نشان سینه : این نشان به شکل اشعه است که زیرسازی آن از نقره بوده و در روی هر یک از اشعه بزرگ و کوچک و متوسط به ترتیب4 ،5  و 6 دانه الماس شش تراش نصب گردیده و در وسط نشان شمایل حضرت علی (ع) بر روی زمینه مینای آبی آسمانی روشن و سبز نقش شده است . دور شمایل دو دایره باریک از طلا و مابین دو دایره از مینای سبز پر شده است. این نشان در طرف چپ سینه روی جیب نصب می شود.

 ب) حمایل : حمایل روبانی است که پهنای آن صد و یک میلیمتر و دارای 5 خط مساوی است که سه خط آن سیاه و دو خط آن آبی می باشد و از شانه راست به پهلوی چپ آویخته می شود، در انتهای حمایل گرهی به شکل پروانه زده می شود که حلقه بیضی شکل ستاره بزرگ نشان وسط آن قرار می گیرد.

پ ) ستاره بزرگ نشان

این نشان دارای 5 پره از مینای سفید است که در حاشیه پره ها دو خط باریکی از طلا نمایان می باشد و وسط آن دو خط از مینای سرخ رنگ پر شده  است .نوک پره ها به پنج دانه کروی شکل کوچک منتهی می گردد که مابین پره ها اشعه طلایی و بالای آن دو  شمشیر  ذوالفقار  بطور متقاطع قرار دارد به شکلی که قبضه آن ها در بالا و طرفین پره فوقانی ستاره مینایی واقع شده است.( پره مزبور بوسیله حلقه بیضی شکل طلایی متصل به گره پروانه شکل حمایل می باشد)

در وسط نشان شمایل حضرت علی ابن ابیطالب (ع) در روی زمینه مینایی آبی آسمانی روشن و سبز نقش شده و دور شمایل یک دایره از طلا قرار گرفته است.

نشان سینه و حمایل و ستاره بزرگ نشان  با هم در مراسم مورد استفاده قرار می گیرد .

نشان ذوالفقار درجه دوم از نوع اول (ویژه افسران ):

• نشان سینه
• ستاره کوچک نشان

1. نشان سینه :

این نشان عیناً مانند نشان سینه مذکور در بالا می باشد با این تفاوت که از نقره ساخته شده و الماس نشان نیست و در طرف چپ سینه روی جیب نصب میشود .

 ستاره کوچک نشان :

ستاره کوچک نشان عیناً مانند ستاره بزرگ نشان درجه یکم است با این تفاوت که اندازه آن کوچکتر است. این نشان با بندی به عرض 50 میلیمتر که دارای سه خط سیاه و دو خط آبی آسمانی که عرض همه آن ها مساوی است به گردن آویخته می شود.  نشان سینه و ستاره کوچک نشان با هم در مراسم مورد استفاده قرار می گیرد.

نشان ذوالفقار درجه سوم از نوع اول ( ویژه افسران) :

این نشان عیناً مانند ستاره بزرگ نشان درجه یکم می باشد که به گردن آویخته می شود.

 نشان ذوالفقار درجه چهارم از نوع اول (ویژه افسران) :

این نشان عیناً مانند ستاره کوچک نشان درجه دوم بوده و با بندی که دارای 3 خط سیاه و دو خط آبی آسمانی است که عرض همه آن ها مساوی می باشد و خطوط آنها عمودی واقع شده و در طرف چپ سینه آویخته می شود.

نشان درجه اول از نوع دوم ( ویژه درجه داران و افراد) :

این نشان مانند ستاره کوچک نشان درجه 4 از نوع اول می باشد با این تفاوت که از برنز ساخته شده و بدون مینای سفید است و در وسط آن به جای شمایل کلمه (رشادت) نوشته شده دارای بندی است مانند بند ستاره کوچک نشان درجه چهارم از نوع اول که در طرف چپ به سینه آویخته می شود.

نشان ذوالفقار درجه دوم  از نوع دوم (ویژه درجه داران و افراد) :

این نشان مانند ستاره کوچک نشان درجه یکم از نوع دوم می باشد با این تفاوت که از نیکل ساخته شده و با بندی نظیر بند نشان درجه اول از نوع دوم به طرف چپ سینه آویخته می شود.

مدال ذوالفقار

مدال ذوالفقار ویژه درجه داران و افراد بوده و دارای دو درجه به شرح زیر است:

مدال ذوالفقار درجه یکم : این مدال از برنز به شکل دایره ساخته شده که یکطرف آن نقش نشان ذوالفقار و در طرف دیگر شیر و خورشید با برگ زیتون و بلوط نقش شده است و با بندی مانند بند نشان ذوالفقار درجه چهارم از نوع اول در طرف چپ سینه آویخته می شود.

مدال ذوالفقار درجه دوم : این مدال نیز مانند مدال درجه یکم است با این تفاوت که از نیکل ساخته شده و بند آن نیز مانند بند مدال درجه یکم و در طرف چپ سینه آویخته می شود .

شرایط اعطاء نشان و مدال ذوالفقار  

 نشان و مدال ذوالفقار به پرسنلی اعطا می گردد که در عملیات جنگی (زمینی – هوائی- دریایی) با بیگانگان از روی تدبیر یا ابراز رشادت فوق العاده آنها موجب حصول نتایج بسیار مطلوبی بوده و یا فرماندهانی که در شرایط بسیار نامساعد با اعمال رشادت و قدرت رهبری فوق العاده پیروزی درخشانی کسب نمایند. در هر حال نتیجه حاصل از عمل انجام شده معرف استحقاق و میزان شایستگی او برای دریافت هر یک از انواع نشان و مدال خواهد بود به طور نمونه مواردی که اعطای این نشان ایجاب می کند به شرح ذیل می باشد :

1. فرمانده یگانی که قسمتی از جبهه مستحکم دشمن را تسخیر یا منهدم نماید.
2. فرمانده یگانی که با یگان خود موضع دشمن را با نیروی تقریباً مساوی اشغال کند.
3. فرمانده یگانی که در اثر تدبیر وی نیروی دشمن درهم شکسته و منهدم گردد.

  امتیاز دارندگان نشان و  مدال ذوالفقار :

 1. به دارندگان نشان و مدال ذوالفقار سالیانه مبلغی به عنوان مقرری به شرح زیر پرداخت میشود، این مزایا تا 5 سال بعد از فوت صاحب نشان به وراث مستمری بگیر آن ها تعلق می گیرد.

1)     دارندگان نشان ذوالفقار درجه اول از نوع اول سالانه 12 برابر حقوق مبنا

2)     دارندگان نشان ذوالفقار درجه دوم از نوع اول سالانه 6 برابر حقوق مبنا

3)     دارندگان نشان ذوالفقار درجه سوم  از نوع اول سالانه 6 برابر حقوق مبنا

4)     دارندگان نشان ذوالفقار درجه چهارم  از نوع اول سالانه 3 برابر حقوق مبنا

5)     دارندگان نشان ذوالفقار درجه اول از نوع دوم  سالانه 9 برابر حقوق مبنا

6)     دارندگان نشان ذوالفقار درجه دوم از نوع دوم  سالانه 7 برابر حقوق مبنا

7)     دارندگان مدال  ذوالفقار درجه اول سالانه 5 برابر حقوق مبنا

8)     دارندگان مدال  ذوالفقار درجه دوم  سالانه 3 برابر حقوق مبنا

2. استفاده از لباس و علائم ارتشی در تمام مدت عمر ( در صورت تمایل)