ام شی : ماسک مرده (Dead mask)
🔸محل نمایش : سالن سوم موزه برادران امیدوار
نام پژوهشگر : ناهید زندی
عکس : جواد نجف علیزاده
🔹تاریخچه:
در سنتهای مراسم باستانی ،ماسکها با دو هدف آیینی و اهداف کاربردی در هنرهای اجرایی به منظور نمایش درمانی و همچنین سرگرمی کاربرد داشته است .
در مطالعات تاریخ هنر واژه ماسک (mask) تنها برای نشان دادن صورت بدون بدن که تنها سرو صورت را قالب گیری نموده اند، بکار می رود .
تاریخچه استفاده از ماسک به هزاران سال پیش برمی گردد ،اولین ماسکها توسط انسانهای اولیه در جوامع ابتدایی به منظور نشان دادن قدرت مطلق خدایان به کار می رفته است .قدیمی ترین ماسکهای که توسط باستان شناسان کشف گردیده به ۹۰۰۰هزار سال پیش بر می گردد ،که در موزه "Bible et Terre Sainte"پاریس نگه داری می شود.
البته کاربرد ماسک ها با توجه به نقاشی غارها به دوران پارینه سنگی بر می گردد که تاریخی برابر با ۳۰۰۰۰-۴۰۰۰۰هزار سال پیش را نشان می دهد و با توجه به اینکه از موادی نظیر چرم ،مواد گیاهی ،ویا ماسکهای چوبی ساخته می شدند از بین رفته اند.
در کشور فرانسه در سایت رو شه کوتارد(Roche-ctard)از انسان نئاندرتال،تیغه های سنگی شبیه صورت انسان یافت گردیده‌اند که تاریخ ۳۵۰۰۰هزار سال را نشان می دهد ودر مراسم آیینی استفاده می شده است.
معرفی شی:
ماسک مزبور مربوط به فرهنگ pre-columbian می باشد یعنی قبل از ورود اروپائیان به آمریکای جنوبی می باشد، تاریخچه ساخت اینگونه ماسکها به حدود ۱۲۰۰ق.م برمی گردد در سلسله جبال آند ماسکهای بکار رفته به منظور پوشش صورت مرده بکار می رفته است.این ماسکها اکثرا از مواد پارچه ایی ساخته می شدند،اما ماسکهای تد فینی دیگری نیز یافت گردیده‌اند که از مس چکش کاری ،یا طلا ویا عموما از گل و خاک رس نیز ساخته شده اند.در میان قبایل آزتک از جمجمه انسانها ماسک ساخته ودر جشنهای پیروزی و آیینی از آن استفاده می نمودند
در آمریکای شمالی، قبایل ایروکیوس
ماسکها به منظور شفا و بهبود بکار می رفتند .در هیمالیا کاربرد ماسکها به منظور نشان دادن نیروی های ماوراء الطبیعه و روان درمانگر استفاده می شده است،ابعاد ماسکها یا بسیار کوچک بوده که قابل حمل می بوده و یا بسیار بزرگ می بوده است که به وسیله زنجیره هایی از سقف معابد آویزان می گشته .
در میان مردمان بومی آمریکای جنوبی از جمله قبایل اینکا (Inca)جشنها و آیینهایی به عنوان روز مردگان (Day of the Dead)برگزار می گردید، که در این روز به عنوان جشن مردگان ، مردمان اینکا از ماسکهای مذهبی و آیینی و صورتک های خدایان استفاده می نمودند،تا ضمن احترام به خدایان من جمله خدای اینتی (Inti)خدای خورشید ، باعث آرامش ارواح مردگان گردند.ودر پایان مراسم ماسکها به معابد اهدا می گردیده است.
گفتنی است جنس ماسک مذکور از سفال می باشد و با توجه به ویژگیهای ظاهری در میان مردمان اینکا حایز اهمیت می بوده است زیرا که صورت پادشاهان اینکا بعد از انجام مومیایی با ماسکهای به فرم صورتک پوشیده می شدند که از طلا یا چوب و یا سفال ساخته می شدند،و تعدادی دیگری از این ماسکها ی آندی، دارای حلقه بینی ،گردنبند ،و گوشواره طلایی گرانبها داشته اند که در معابد گذاشته می شدند.