مشخصات:یک بشقاب و تعدادی قاشق چینی
اندازه :شقاب :قطر 27cm
قاشق :طول 15cm
جنس: چینی
سبک:رُز کانتون
نقوش : گیاهی و حیوانی
ساخت کشور: چین
محل نگهداری: مخزن کاخ سبز
پژوهشگر:ماندانا کرمی ، کارشناس ارشد کاخ سبز
عکس:لیلی رئوف (آرشیو کاخ سبز )
معرفی بشقاب و قاشقهای چینی رزکانتون :
این مجموعه ظروف ، شامل یک بشقاب وتعدادی قاشق از جنس چینی سفید رنگ است که با نقوشی متنوع تزیین شده اند.برلبه بشقاب با ظرافت تمام خط قهوهای روشن نازکی کشیده شده است. کیفیت ترسیم این خط بر لبه این ظرف نشان دهنده قدمت آن تا اواسط قرن 19 است.چرا که در نمونه های جدیدتر کیفیت خط لبه ،پایینتر است. با خط دیگری که به موازات خط لبه کشیده شده است یک فضای حلقوی در لبه بشقاب به وجود آمدهاست که با نقوشی تزیین شدهاست. این نقوش شامل چهارگل صد تومانی بر زمینه سفید بشقاب است که دو به دو مقابل هم قرارگرفتهاند و با نقوش لوبیایی شکل ناقصی احاطه شدهاند. در فاصله بین این گلها ، موتیف گلهای صد تومانی دیگری برزمینه ای مملو از برگ دیده میشود.در زمینه اصلی ظرف نیزنقش پروانه و پرنده و میوه ها و گلهای مختلف دیده می شود .یک حلقه کوچک در وسط بشقاب دیده میشود که در داخل آن نیز ،نقش پرنده وگل دیده می شود. هیچ نقش انسانی بر روی این بشقاب دیده نمیشود .در پشت ظرف نیز هیچ نوشته یا مُهری وجود ندارد.این ویژگی هادر تعیین قدمت و نوع سبک ظرف ،اهمیت زیادی دارند.
قاشقها ، بسیارسبک و ظریف هستند و سطح داخلی آنها با نقش گل وگیاه و میوه تزیین شده است. نقش یک هلو که در داخل یک مدالیون کوچک کشیده شده است در گودی قاشق دیده می شود.بر سطح زیرین قاشقها علامتی که شامل یک خط شکسته نارنجی رنگ است دیده می شود. این علامت شاید امضای سازنده باشد چرا که در زمان ساخت قاشق ایجاد شده است . این علامت نارنجی با یک ماده ژلاتینی قهوه ای رنگِ مُهرشده ،همراه با تکه کاغذ کوچکی به قاشق چسبانده شده که به احتمال قریب به یقین مربوط به زمانی است که شی ء به عنوان عتیقه خرید و فروش شده است که البته شکستگی موردی این مُهر، علامت نارنجی سازنده را در برخی از قاشقها قابل رویت کرده است. نوشته ای به خط چینی بر روی اثر مهردیده می شود .این نوشته در زبان چینی min ding (( 皿定 تلفظ می شود که به معنای سِت بشقاب یا دیس است. علاوه بر این برچسبی با دستنوشته از اعداد و یک کلمه چینی 道光)) با تلفظ (Daoguang)بر روی قاشقها توسط عتیقه شناس چسبانده شده که شاید نام امپراتور (Daoguang) هشتمین امپراتوراز سلسله Qing باشد؛ چرا که تاریخ تولید این قاشقها با توجه به ویژگی هایشان بسیار نزدیک به دوران حکومت این امپراتور است .البته این یک احتمال است . باید توجه داشت این قاشقها در زمان تولید فاقد مُهر با نوشته چینی بوده اند وفقط علامت سازنده و برچسب و مُهر ثانویه دارند. با توجه به وجود برچسب کاغذی واثر مهر ژله ای که زدوده نشده بودند، می توان برداشت کرد که این قاشقها در دوره پهلوی دست نخورده بودند وبه احتمال استفاده نشده اند.
معرفی ظروف چینی رزکانتون ، رزماندارین و رزمدالیون(تفاوتها و شباهتها):
ظروف چینی رزکانتون با نام چینی ((玫瑰州 و تلفظMeigui zhou ، رزماندارین با نام چینی (玫瑰普通话) وتلفظ Meigui putonghua و رزمدالیون(玫瑰纪念章) با تلفظ Meigui jinianzhang؛ طیف بسیار وسیعی دارند .این اسامی توسط غربی ها به کار گرفته شده اند.شناسایی ، طبقه بندی و یا تفکیک آنها به سه گروه نیز دشوار است . این نوع ظروف به نظر می آید در چین ، مصرف داخلی نداشتهاند ؛بلکه برای کشورهای غربی یعنی آمریکا و اروپا تولید میشدهاند. بندر کانتون در چین از مراکز مهم صادر این ظروف بودهاست.شکل و کاربری این ظرفها بنا به سلیقه غربیها بوده است. در برخی موارد به خصوص بنا به سلیقه اروپایی ها ، پایه ، دسته و لبه فلزی بر روی ظروف افزوده می شد که آنها را از هویت چینی شان خیلی دور می کند.در برخی از نمونههای نفیس ، از طلاکاری هم بر روی این ظروف استفاده میشد. این نوع ظروف انواع وسیعی با قیمتهای پایین نیزداشتند .بنابراین در خانههای طبقه متوسط جامعه هم پیدا میشدند.نقش گل به ویژه گل صدتومانی که نماد زیبایی و تجمل و پروانه که نماد عشق است و همچنین میوه و پرنده و ... از ویژگی های مشترک این ظروف است.
نمونه های خیلی قدیمی تا سال 1860 فاقد هر نوشته ای درپشت ظرف هستند .بر پشت نمونه های چند دهه جدیدتر یعنی در حدود 1890، China نوشته شده است و از دهه 1920 ،Made in China دیده می شود .اما نمونههای جدید، دارای مُهر با نوشته چینی بر روی ظرف هستند. کیفیت لبه و خطی که بر لبه ظروف کشیده شده هم می تواند به تعیین قدمت این ظروف کمک کند ؛ به عبارتی نمونه های قدیمیتر دارای لبه بهتری هستند.
موارد بالا به طور کلی اشتراک این ظروف را نشان میدهد. اما در مجموع ویژگیهای ساده ای برای تشخیص این نوع ظروف وجود دارد که به اختصار ذکر میشود:
-ظروف رُز کانتون: این ظروف دارای نقوشی مثل میوه ، گل ،پرنده ، حشره و یا ماهی هستند ومهمترین ویژگی آنها این است که فاقد نقش انسانی میباشند.
-ظروف رُزمدالیون: در وسط ظرف یک مدالیون( حلقه ) دیده میشود و سطح ظرف با قابهایی از هم جدا شده که داخل قابها به صورت یک در میان نقش انسانی وترکیب نقش میوه و پرنده و حشره و ...دیده میشود.
-ظروف رُزماندارین: در این ظروف ،نقش انسانی مورد تاکید است. به طوری که موضوع اصلی نقش انسان است. این نقوش انسانی در کنارموتیف های معماری مانند درگاهی و یا تراس و ... دیده می شوند که البته این ویژگی در مورد نقوش انسانی رُز مدالیون هم دیده می شود اما تاکید چندانی بر نقش انسانی در رُز مدالیون نیست.