شی: ماکت میدان توپ
مناسبت: اهدائی از سوی باشگاه ورزشی اداره تسلیحات ارتش به پهلوی دوم در تاریخ 29/12/1332ه.ش
مشخصات
- ابعاد: 30×30×32 سانتی متر
- جنس: سنگ مرمر- فلز
محل نمایش: نمایشگاه موقت "کلکسیون ماکت های نظامی موجود در کاخ موزه ملت"، اردیبهشت 1397
محل نگهداری: مخزن اصلی، کاخ موزه ملت
پژوهشگر: عاطفه هزاوه، کارشناس ارشد کاخ موزه ملت
عکس: جواد نجفعلی زاده
معرفی شی
برروی پایه سنگ مرمر این ماکت، 4 عدد توپ جنگی سرپُر (مواد منفجره و گلوله از طریق سر در آن ها قرارگرفته و انتهای آن بسته می باشد.) توپخانه های کششی (توپ های موجود در آن باید توسط وسیله ای نقلیه دیگری جابه جایی شوند.) و یک لوح فلزی موجود می باشد. باتوجه به متن حک شده برروی این لوح می توان مدعی شد که این ماکت در تهران و به تاریخ 29/12/32 از سوی باشگاه ورزشی اداره تسلیحات ارتش به پهلوی دوم اهدا گردیده است.
تاریخچه اداره تسلیحات ارتش
صنایع نظامی تحت عنوان قورخانه در سال 1304ه.ش با تولید تفنگ برنو در مرکز شهر تهران (توپخانه) فعالیت خود را آغاز نمود. در روند کار این صنایع، از حدود سال 1320ه.ش تحت نام اداره تسلیحات در محل مهماتسازی به فعالیت خود ادامه داد و حدود 6 سال بعد کارخانه مسلسل سازی در خیابان پیروزی به عنوان اداره مرکزی تسلیحات راه اندازی گردید. با تحولات جدید صنعتی از حدود سال 1340ه.ش، تغییر نام سازمان تسلیحات ارتش به سازمان صنایع نظامی براساس قانون مجلس شورای ملی در ۲۱ اسفند ۱۳۴۵ه.ش و مجلس سنا در ۱۷ اردیبهشت 1346ه.ش رسماً صورت پذیرفت و مرکز اصلی آن در تهران تعیین شد که در صورت لزوم قادر به ایجاد شعب در سایر نقاط کشور نیز بود. برپایه قوانین مصوب سال 1346ه.ش مجلس شورای ملی و مجلس سنا که مورد تائید پهلوی دوم نیز بود، تعهد سفارشات وزارت جنگ به سازمان صنایع نظامی و اصلاح اساسنامه این سازمان انجام گرفت. این قانون در تاریخ ۲۴ تیر 1346ه.ش موضوع عملیات سازمان تسلیحات ارتش را به وضوح روشن نمود، براین اساس، اداره و بهره برداری از کارخانه‌ها و واحدهای صنعتی سازمان تسلیحات ارتش به منظور تهیه و تأمین سفارشات تسلیحاتی نیروهای مسلح پهلوی دوم و همچنین توسعه، تکمیل، ازدیاد تولید و انجام هرگونه عملیات تولید و بازرگانی مجاز که برای بهره برداری از کارخانه‌ها، مفید تشخیص داده شده، برعهده این سازمان قرارداده شد. ارکان این سازمان را در آن زمان، مجمع عمومی، هیات مدیره و بازرسان تشکیل می دادند. پس از پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و پایان یافتن جنگ تحمیلی با ادغام دو وزارت دفاع و سپاه بنیه سخت افزاری و نرم افزاری صنایع دفاع درسطح قابل توجهی افزایش یافت و رشد و توسعه صنعتی (ساصد) درخصوص تولید محصولات دفاعی (مهماتسازی، تسلیحاتی، زرهی، شیمیایی، خودرویی و همچنین سیاست دو منظوره سازی اقلام غیر نظامی) سیر صعودی فزاینده ای پیدا نمود. لازم به توضیح است صنایع دفاعی ایران در دوران حکومت محمد رضا پهلوی پایه‌گذاری شد اما ایران تنها بخش ناچیزی از تسلیحات خود را تولید می کرد، درواقع این بخش یکی از بزرگترین وارد کنندگان اسلحه از کشورهای خارجی بود. پس از انقلاب با مواجه شدن ایران با تحریم های گسترده از هرسو، تصمیم برآن شد تا ساخت تسلیحاتی بومی توسعه یابد، زیرا ایران هیچ چاره‌ای جز تکیه به صنایع نظامی خودی برای تعمیر و ساخت جنگ افزار نداشت، بنابراین پس از مدت‌ها صنایع دفاعی ایران به صورت کاملاً رسمی شکل گرفت. از سال 1371ه.ش به بعد ایران توانست نیازهای نظامی خود را تاحدود زیادی با ساخت تجهیزاتی مانند: تانک، نفربر، موشک، زیردریایی، هواپیمای جنگنده و ... برطرف نماید و در این زمینه به نوعی خودکفایی نائل آید.