کفتان یا به عربی قفطان نوعی لباس شبیه به ربدوشامبر است که از دیر باز بین جوامع مختلف استفاده می شده است.کفتان معمولاً مانند کت به عنوان یک لباس رو استفاده می شود و قد آن تا روی مچ پا ادامه دارد،آستینهای آن بلند و گشاد است،برش آن از سرشانه تا انتهای دامن کاملاً گشاد است و معمولاَ در دو طرف آن تا قسمت زانو چاک دارد و معمولاً بدون کمربند استفاده می شود.جنس آن از پارچه هایی همچون پشم،کشمیر،ابریشم،مخمل و کتان تهیه می شود که می تواند ساده،راه راه و منقوش نیز باشد.در مناطقی گرم کفتان ها معمولاً از پارچه های نازک و سبک و گشادتر تهیه می شوند.
در سال 1345 محمد رضا پهلوی به همراه فرح دیبا جهت ملاقات با شاه حسن دوم به مراکش سفر کردند،به نظر می آید که در این سفر رسمی دولت وقت مراکش جهت یادبود تعدادی لباس سنتی و نفیس زنانه مراکشی را که کفتان خوانده می شود به فرح دیبا هدیه نمودند.
کفتان مراکشی ریشه در میراث پارسها دارد که توسط اعراب در جنگهای اوایل اسلام به آفریقای شمالی انتقال داده شده است.ضمنا تاثیر فرهنگ بین النهرین و سایر اقوامی که در سالیان بسیار دور در مراکش زندگی می کرده اند را نیز می توان بر روی آن مشاهده کرد.
کفتان مراکشی یک جامه یک تکه ی جلو بازدکمه دار است که به مناسبتهای مهم مثل جشن نامزدی و جشن ازدواج توسط خانمها هنوز هم استفاده می شود و بیشتر نمادی از اشرافیت است.روی کفتان دارای سوزندوزی،قیطان دوزی،منجوق و پولک دوزی است و حتی در نمونه های فاخرتر از جواهراتی همچون زمرد،یاقوت،الماس و .... نیز جهت تزئین استفاده می شود.
امروزه نمونه های بسیاری از کفتان با کمک طراحان و لباس مدرن سازی شده و از دهه 60 و 70 میلادی تعدادی از طراحان معروف همچون ایوسنت لورنت،کنزو، جی پی گیلتیر و لاکروی در این زمینه فعالیت داشته اند و در اشاعه آن به جوامع غیر بومی حتی غرب نیز نقش داشته اند.
از کفتان های مراکشی که در حال حاضر در موزه پوشاک سلطنتی در معرض نمایش می باشد کفتانی بنفش رنگی از جنس پارچه مخمل است،قد آن بلند و دارای آستینهای گشادی است در دوقسمت پهلو از قسمت زانو دارای چاک می باشد و در دو طرف درز پهلوی کفتان دو جیب دیده می شود،داخل آن با آستری همرنگ پوشانده شده است.این کفتان به شکل بسیار فاخر و چشم نوازی قیطان دوزی شده است،جنس قیطانها از الیاف ابریشمین با روکش فلز طلایی است،قسمت جلو کفتان از یقه تا مچ پا دارای دکمه های ریزی از جنس قیطان می باشد که هارمونی بسیار زیبایی را در کنار قیطان دوزیهای دیگر ایجاد نموده است.این قیطان دوزیها در دو طرف جلوی کفتان،دور یقه،دور جیبها،دور مچ آستین،دور چاکها، و حاشیه پایین لباس به شکل منحنی های تو در تو دیده می شوند.این کفتان توسط کارشناسان مرمت مجموعه مرمت و پاکسازی گردیده است،محل اصلی نگهداری آن کاخ ملت بوده و مانند نمونه های دیگر موجود در موزه پوشاک سلطنتی از کاخ ملت بدین جا منتقل گردیده است .این کفتان به احتمال زیاد جز هدایایی است که از طرف دولت مراکش در طی سفری رسمی خاندان پهلوی به مراکش در سال 1345 به فرح دیبا اهدا شده است.
گردآوری وپژوهش: صدیقه صمدی