در اواخر دوران قاجار، ناصرالدین شاه که در سفرهای فرنگ خود تحت تاثیر نیروهای قزاق روس قرار گرفته بود، نیروی قزاق ایرانی را تشکیل داد که تا اواخر دوره قاجار منظم‌ترین و مجهزترین قوای نظامی ایران محسوب می‌شد. چندی بعد رضاشاه از دل همین نیروهای قزاق بیرون آمد و ارتش مدرن ایران را تشکیل داد؛ به گزارش “موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران” لباس‌های مندرس و اسلحه‌های از کار افتاده از جمله ویژگی‌های قوای نظامی ایران در دوران قاجار بود.
با روی کارآمدن حکومت پهلوی بریگاد مرکزی و قزاق با هم ادغام شد و زیر نظر وزارت جنگ قرار گرفت. تشکیلات نظامی نیز واحد و یکپارچه شد. رضاشاه پهلوی همچنین نظام آموزش نظامی و دانشکده افسری را بر اساس پیاده‌نظام مدرن اروپایی تدوین کرد. او هرسال تعدادی از افسران ایرانی را برای آموزش فنون نظامی به اروپا می‌فرستاد.
از آنجاییکه رضاشاه خود از نیروی قزاق و نظامی برخاسته بود در بیشتر اوقات لباس نظامی بر تن میکرد که در حال حاضر نمونه هایی از این لباسها در موزه پوشاک سلطنتی مجموعه فرهنگی- تاریخی سعدآباد در معرض بازدید عموم قرار گرفته است. در این مطلب یکی از این یونیفرم های نظامی رضاشاه را معرفی مینماییم:
این پالتو خاکی رنگ متعلق به دهه 20ه.ش می باشد؛ از جنس پارچه پشمی است و دارای آستری به رنگ نخودی می باشد. پالتو دارای دو جیب نقابدار می باشد و مدل یقه آن یقه شکاری با همگرد زیاد است که با یک قزن بسته می شود.
دکمه های پالتو مانند سایر لباس های نظامی آن دوره از جنس برنج آب طلا داده شده می باشد که توسط کارخانه اسپرونگ SPORRONG* طراحی و ساخته شده اند. نقش دکمه ها، نقش شیر و خورشید است.
پالتو از پشت دارای پاگون است که بر روی آن دو دکمه دوخته شده و همچنین چاک بلندی دارد که بر روی لبه داخلی چاک چهار دکمه تزیینی دوخته شده است.
*اسپرونگ SPORRONG کارخانه سوئدی است که در سال1666م. تاسیس شده و نشان و دکمه های نظامی طراحی و تولید می کند.
گردآوری و پژوهش: نجیبه موسوی حصار