قطعه خط نستعلیق سیاه مشق میرزا سنگلاخ

میرزا سنگلاخ خوشنویس  قاجاری  جهانگرد و یکی از رجال مشهور قرن سیزدهم هجری قمری است. اصالتاً از خاندان قرائی قوچان است که به خود لقب سنگلاخ داده است. وی علاوه بر خط شعر نیز می گفته و نثری بسیار ثقیل دارد که پر از لغات مهجور و دشوار است. میرزا بیست و پنج سال از عمر خود را در مصر و عثمانی در خدمت محمدعلی پاشا گذراند و سفرهایی به آسیای میانه و افغانستان و هندوستان و آسیای صغیر کرد و آثار و کتیبه های متعددی از خود باقی گذاشت. از معروفترین آثار او قطعه سنگی است به طول 270 سانتی متر و عرض 130 سانتی متــــــر با عبارت (بسم الله الرحمن الرحیم) و مطالب مختلف دیگر که هشت سال وقت برای آن صرف کرد و برای مرقد پیامبر اکرم (ص)تهیه کرده بود. وی این قطعه سنگ را به محمدعلی پاشا تقدیم کرد که مورد بی مهری واقع شد سپس به عثمانی برد و تقدیم به عبدالعزیزخان کرد که او هم التفانی نکرد پس به تبریز آورد و قصد داشت جهت مزار خود به مشهد منتقل کند که موفق نشد و این سنگ را به دیوار مزار سیدابراهیم در تبریز نصب کرد و چون خودش درگذشت در مقابل همان سنگ او را به خاک سپردند.

میرزا یکصد و ده سال عمر کرد و مجردزیســـــت. از تألیفات او مجمع الاوصاف شامل اشعاری است که شعرا در مدح او سروده اند دیگر تذکره خوشنویســـــــــــــان بنام (امتحان الفضلا) که در دو جلد با خط خوش به سال 1291 در تبریز به چاپ رسیده است مرگ وی به ســـال 1294 هجری قمری واقع شد.او در واقع از شاعران و عارفان و خوشنویسان دوره فتحعلی شاه و محمد شاه و ناصرالدین شاه قاجار است. او از اهالی خراسان و شهر قوچان بود و در خط نستعلیق استاد بود. میرزا سنگلاخ تالیفاتی در زمینه خوشنویسی و آثار و احوال خوشنویسان دارد و مجموعه‌ای از آثار خود را در کتابی بنام درج جواهر جمع کرد و بسال ۱۲۸۲ ه‍. ق به چاپ سربی در مصر به‌طبع رسانده‌است وی در تمام عمر همسری برنگزید و مسافرت‌های بسیاری کرد. و بیش از بیست و پنج سال در کشورهای عثمانی و مصر بسر برد. او خود را «آفتاب خراسان» می‌نامید و زمین و زمان را بنده خود و شعر خود می‌خواسته‌است. میرزا سنگلاخ در شب جمعه ۱۷ صفر ۱۲۹۴ ه‍. ق در سن نزدیک به یک صد و ده سالگی در تبریز فوت کرد و در همآن‌جا به‌خاک سپرده شد.

از نمونه  آثار او می توان به سنگ بسم اله در موزه آذربایجان  و قطعات مختلف خوشنویسی در موزه های ایران اشاره داشت نونه قطعه خط این استاد قطعه خط به ردیف 346 موزه میرعماد و شماره اموال فرهنگی 3531 در موزه میرعماد نگهداری میشود که به قلم جلی نستعلیق5 دانگ نگارش  شده و بصورت سیاه مشق مورب نگاری  است این اثر رقم میرزا سنگلاخ را بر خود دارد و به ابعاد 5/35 * 5/23 سانتی متر میباشد .

در سال 94 و 95 دو یاد واره بمناسبت بزرگداشت او در قوچان برگزار و تا کنون مقالات و کتابی در ارتباط با نمونه آثار او به چاپ رسیده است .

متن کامل این تحقیق در فایل pdf زیر موجود است.