میرزا فتحعلی شیرازی از نستعلیق نویسان شهیر قاجار فرزند آقا محمد جعفر از فاضلان روزگار شاعر بود و به حجاب تخلص میکرد وفات او در سال 1269 اتفاق افتاد و در شاه چراغ مدفون شد پدرش در فن حکاکی معروف بود و برای تمام سلا طین هند ایران و افغان مهر میساخت میرزا در اوایل عمر در خدمت وصال شیرازی بود و خط نسخ و تعلیق را بدرجه ایی رساند که اغلب در اوراق کهنه مینوشت و نزد ارباب خط میفرستاد و همه تصدیق میکردند که خط میرعماد است دیوانش 6تا 7 هزار بیت دارد نستعلیق را از غبار تا 6 دانگ استادانه مینوشت ورقم او فتح علی شیرازی "حرره حجاب "فتح علی است اوبه دلیل شباهت کار به آثار میرعماد در شیوه‌اش تغییراتی به‌وجود آورد از آثار میرزا فتحعلی حجاب شیرازی میتوان این نمونه‌ها را برشمرد: یک نسخه شش دفتر مثنوی مولوی متعلق به کاخ موزه گلستان ـ یک نسخه لوایح جامی و تاریخ معجم در همان کتابخانه است یکی از نمونه آثار فتحعلی حجاب در نگارش خط برای صاحبان خط می توان به نسخه زیر اشاره داشت (دربارۀ پیشکش نسخه‌ای از دیوان حافظ به خط خود و طلب افزایش مستمری)فدای حضور مبارکت گردم، بنده از بندگان به موقف بازیافتگان حضور عالی عرضه می‌دارد از آنجا که لازم است که هر صاحب هنر و کمال، کمال و هنر خود را به معرض عرض بندگان عالی درآورد، این بنده نیز دیوان خواجه شمس‌الدین حافظ را با هزار امیدواری به خط نامقبول خود جهت پیشکش حضور سعادت‌گنجور نوشته، قلیلی از کتابت آن باقی است، لیکن تذهیب نشده، لهذا یک جزو آن را ارسال پیشگاه حضرت عالی داشته، چنانچه منظور نظر کیمیا اثر افتد یک‌ماهه تمام نموده و تذهیب کرده انفاد حضور باهرالنور نمایدو عرض مطلب اینکه در زمان دولت سلطان خلدآشیان شاه مرحوم این بنده را یک صد و پنجاه تومان مواجب مستمری بوده، الحال منحصر به هفتاد و هشت تومان مستمری است با جمعی عیال، بلکه هر چه از مستمری کاسته بر عیال افزوده. استدعا از مراحم بی‌کرانه آن است که رعایت حال این بیچارۀ پریشان و جبر کسر مستمری این ناتوان را فرموده بر همان مبلغ سابق مقرّر فرمایند تا این بنده مرفه‌الحال به دعاگویی دولت ابدمدت اشتغال نماید و هر یک از نسخ مرغوبه و رسائل مطلوبه که منظور نظر باشد اعلام فرمایند که هر ساله یکی از آن‌ها نوشته شود و پیشکش حضور عالی گرددالداعی الدوله المستطاب فتحعلی شیرازی المتخلّص بحجاب(منبع: نامۀ بهارستان سال یازدهم، ۱۳۸۹. دفتر ۱۷: ۲۰۱)حجاب شیرازی از دیگر استادان خط نستعلیق دوره قاجاری بود که تاثیر به سزایی در انتقال شیوه و مکتب میرعماد داشت تا جایی که بعدها به گفته کتاب میرعماد تا حجاب شیرازی به نقل از قاسم احسنت عیوب و عدم چشم نوازی کارهای پیشینیان را در کارهای خود بر طرف ساخت و تصرفاتی در شیوه نگارش وارد نمود آوازه حجاب در زمان زندگانیش از ایران فراتر رفت تا جایی که چهار سال پس از مرگ میرزا کوچک وصال بنا به دعوت نظام الملک فرماندار دکن همراه با نیری شاعر هم عصرش و وقار و حکیم فرزندان وصال عازم هند گردید یکی دیگر از ارزنده ترین آثار او مرقع چهارده رقعه مناجات خواجه عبداله انصاری به قلم دو دانگ عالی با رقم سنه 123 است در توصیف خصوصیات خط حجاب باید گفت آنچه او از خط میرعماد گرفته و درک کرده است زیبایی خط بر پایه پیام اخلاقی و معنوی بوده است او می دانست قطعات میر عماد یکی از رفتارهای گویای اوست ویژگی های شخصیتی وی را در قطعاتش بطور ناخود آگاه ظاهر نمود حجاب با سر بردن به تقلید صرف و نقل خط میر عماد به دوره معاصر کاری جاودانه نمود که شاید مقلدین از ان پیروی می کردند اما معیارهای سنجش خط میرعماد مورد مطالعه و نقالی او قرار داشت و به این معیار رسید که شیوه نوشتن مفردات – کلمات و اندازه انها و دانگ نویسی و ناهنجار نویسی و ترکیب کلمات با رعایت خط کرسی و قوت و ضعف فشار دست و انتخاب رنگها عواملی هستند که میتوان با آن به خصوصیات خلقی میر عماد پی برد بگفته کتاب میرعماد تا حجاب اعتماد به نفس گوشه گیری کم حرفی سخاوتمندی – بلند پروازی و برون گرایی و درونگرایی و انگیزه حجاب که برگرفته از خط میر عماد بود تنها توسط ناقل خط او یعنی حجاب شیرازی میسر شد بگفته میرزا غلامرضا اصفهانی خوشنویس شهیر دوره قاجار بهترین خوشنویسان ان زمان میر حسین ترک و آقا فتحعلی شیرازی است اهمیت مطلب از اینجا روشن میشود که تمام خوشنویسان دوره صفوی تا قاجار از خطوط میرعماد نقل کردند و حجاب شیرازی با احیای دوباره خط میر عماد توانست از افول نا بهنگام نستعلیق در دوره قاجار جلوگیری کند و در گروی تقلید امانت دار خط میر و ناقل مکتب او و صاحب مراتب نقل خط میر عماد گردید یعنی چگونگی برداشت و نقل بصورت مشق نظری از نگاه خود و درک کامل و ارتباط صحیح با خط میر – شناخت مرکزیت قلم میر عماد و قط قلم و استفاده صحیح از اجزای قلم در برشهای خط میر عماد – مرکب رانی – کرسی خط میر عماد و چگونگی برداشت از کرسی خط وی – استفاده کامل از عناصر خط بخصوص در ترکیب حسن همجواری است یکی از آثا ربا امضای فتحعلی حجاب شیراز ی قطعه خط نستعلیق است که در مدح خاندان پیامبر اسلام ص نگارش شده است مشخصات این اثر قطعه خط نستعلیق اندازه قلم:3 دانگ و نیم دو دانگ درجه خط:عالی نحوه نگارش: موربی تاریخ کتابت: قرن 13 رقم کاتب: فتحعلی نوع تزئین: تشعیر تزئین متن: زمینه مطلا ونیم تاج های تشعیری دور سطور ابری مطلایی بین سطر الوان تزئین حواشی متن:مجدول الوان با ریسمان تشعیرابعادکاغذ: 18*29سانتیمترشماره ردیف : 441 شماره اموال :3669 است .
- بیانی، مهدی. احوال و آثار خوشنویسان. تهران ۱۳۶۳ش ص ۴۱۹
- فضایلی، حبیب‌الله. اطلس خط. انتشارات مشعل اصفهان. چاپ دوم، اصفهان۱۳۶۲ش. ص ۵۶۷
- پیدایش و سیر تحول هنر خط، انتشارت یساولی، چاپ دوم ۱۳۶۰ ص
کتاب میرعماد تا حجاب شیرازی – قاسم احسنت – سال 86- نشر افق پرواز .
فایل pdf زیر شامل توضیحات کامل این اثر می باشد.