پیراهن رسمی فرح پهلوی( چاپ باتیک- صورتی)

پیراهن رسمی فرح پهلوی( چاپ باتیک- صورتی)
  • کد مطلب: 5298
  • تاریخ انتشار: دوشنبه 29 خرداد 1396 - 12:39

یک پیراهن ابریشمی با آستینهای کوتاه و یک دستمال سر است،قد پیراهن تا پایین زانو است و دامن پیراهن به سمت پایین به شکل کلوش است که دارای چند پیله است و دو ساسون طولی روی پیراهن دیده می شود،زمینه پیراهن به رنگ بنفش است  که بر روی آن طرحهایی به رنگ سرخابی و طوسی با تم بنفش کمرنگتر از رنگ زمینه پارچه خودنمایی می کند.

تکنیک اجرا شده در روی این لباس نیز مانند نمونه دوم رنگرزی با پوشاندن پارچه با واکس و یا موم می باشد.دستمال سر پیراهن نیز دقیقاَ از همان پارچه پیراهن دوخته شده است.در عکسهای موجود،پیراهن دارای کتی از پارچه ابریشمی ساده به رنگ سرخابی (از رنگهای موجود در نقوش پیراهن)است که یقه انگلیسی بزرگ آن  دقیقا همان نقوش پیراهن را دارد که متاسفانه در موزه موجود نمی باشد.فرح دیبا از این پیراهن در چندین دیدار و مراسم رسمی استفاده نموده است یکی ازآنها در هنگام سفر به دشت مغان در دهه 50 و مورد دیگر درهنگام حضور نیکسون سی و هشتمین رییس جمهور آمریکا (1974 تا 1977 )و همسرش بتی فورد  در تهران  بوده است.این لباس از کاخ موزه ملت به موزه پوشاک سلطنتی منتقل گردیده است.

در دهه 50 تکنیک چاپ کلاقه ای اسکوی آذربایجان همچون سوزندوزی بلوچ و چشمه دوزی یا سکمه دوزی اصفهان در سایه طراحانی همچون کیوان خسروانی و ماه منیر جهانبانی بیش از گذشته مورد استقبال خاندان پهلوی به خصوص فرح دیبا قرار گرفت و در این راستا تعدادی لباس با مشخصات هنرهای اصیل ایرانی طراحی و تولید گردید که فرح دیبا در بسیاری از  سفرهای رسمیش به استانها و کشورهای دیگر و همچنین در هنگام حضور میهمانان خارجی در ایران از این گونه لباسها که  معرف سبک و سلیقه ایرانی بود استفاده کرد.

هنر باتیک یا نقاشی روی پارچه که در ایران بیشتر با عنوان چاپ کلاقه ای معروف گردیده است در واقع یکی از روشهای چاپ بر روی پارچه است که در کشورهایی مانند اندونزی،تایلند،سریلانکا،هند و ایران از قدیم الایام کاربرد داشته است.

در چاپ کلاقه ای کلیه طرح ها و رنگها را با استفاده از واکس و عملیات رنگرزی بر روی پارچه منتقل می کنند.برای این کار بیشتر از پارچه ابریشم استفاده می شود،تار و پود پارچه از واکس پوشیده می شود و هر دو روی پارچه یکسان نقش می شود،رنگهای به کار رفته برای چاپ بیشتر از دسته رنگهای گیاهی مانند روناس،اسپرک،پوست انار و زرد چوبه است.یکی از ویژگیهای چاپ کلاقه ای ایجاد رگه های رنگی است که در اثر شکستن واکس و نفوذ رنگ از میان این شکست ها به پارچه در حین رنگرزی بر روی پارچه پدید می آید.

ابزار کار چاپ باتیک تیان نام دارد که وسیله ای فلزی شبیه به قیف نازک است،همچنین قلمو، مهر و کارگاه چوبی (برای مهار کردن پارچه) نیز استفاده می شود.

روش های چاپ باتیک عبارتند از چاپ مستقیم،چاپ برداشت،چاپ با شابلون،نقاشی باتیک روی پاچه ابریشمی،تار عنکبوتی،قلمویی،بدون رنگرزی و باندا(پیچشی).

در موزه پوشاک سلطنتی سعدآباد در حال حاضر تعداد چهار دست از لباسهای فرح دیبا مربوط به دهه 50 در معرض نمایش می باشند که از تکنیکهای چاپ کلاقه ای در طراحی آنها استفاده شده است.

 

گردآوری و پژوهش: صدیقه صمدی، موزه پوشاک سلطنتی، خرداد1396