«خانه های کویر»

 اثر: پرویز کلانتری

نقاشی‌های پرویز کلانتری جست‌وجویی است برای فراخوانی یک آرمانشهر؛ یک سرزمین موعود آکنده از آرامش، تعادل و زیبایی که پیوسته در آثار او ظاهر می‌شود. این مضمون که طی سالیان در آثار او دیده می‌شد، تلاشی برای تولد دوباره یک سرزمین بود، یک مکان آرمانی که معلوم نیست، نقاش آن را در خواب دیده یا در خلال رویاهایش بدان جان بخشیده بود.

به نظر می‌رسد نقاشی برای او بهانه ترسیم آن سرزمین موعود بود که گویی میعادگاه آرامش روح، نیک‌بختی و سعادت است.پرویز کلانتری بی‌شک یکی از مهمترین چهره‌های هنر نوگرای ایران و از جمله فعال‌ترین نقاشان معاصر بود. آثار کلانتری هم‌چنان که سرشار از عشق به زمین است، تصویری سهل و ممتنع از زندگی ساده و بی‌آلایش مردمان کویر ایران را پیش روی بیننده می‌گذارد. این دلمشغولی همیشگی هنرمند، در طول دهه‌ها، از تصویرسازی‌های کتاب‌های درسی کودکان و نوجوانان گرفته تا نقاشی‌های کاه‌گلی‌اش، ترکیبی دلپذیر از دغدغه‌ «هویت» و رازآمیزی «خیال» است، همچون ترکیب «کاه» و «گل». 

در اثر حاضر، کلانتری در عین حال که سنت‌گرایی هنری را نفی می‌کند، به شکلی آشکار به سنت می‌پردازد.

از یک سو مدرن است و از سوی دیگر مانند نقاشان کلاسیک، اثرش سرشار از سادگی افراطی است. به همین خاطر است که شاید، تشخیص جایگاه آثار او در مطالعات تاریخ هنر مدرن و معاصر ایران گاهی دشوار می‌نماید، چرا که همچون شخصیتش، در حرکتی سیال، میان جهانی کمینه‌گرا و مدرن و مکاشفه‌ای شاعرانه و نوستالژیک‌ در کالبد معماری ایرانی غوطه‌ور است. او مصداق هنرمندی است که تصویری از زادبومش خلق می‌کند. عنصر اصلی در نقاشی حاضر با عنوان «واحه»، خاک است که مستقیماً از عناصر چهارگانه حکمت ایرانی، سرچشمه می‌گیرد.

وجود دو عنصر آفتاب و خاک و به خصوص استفاده هوشمندانه از نور با دو جنبه فیزیکی و شکل مقدس آن، در کنار به تصویر کشیدن گنبد فیروزه‌ای و نقشمایه‌های ایرانی ـ اسلامی در مرکز اثر، پایان‌بندی چشم‌نواز کلانتری برای روایت شنیدنی‌اش از دغدغه‌های فرهنگ و هنر زادگاهش است.نقاشی پرویز کلانتری در ویژگی‌های تکنیکی و موضوعی، عناصری تازه را به هویت پیشین هنر می‌افزاید.

هر خشت و هر دیوار در این تابلو حرفی دارد و رازی را در خود پنهان کرده، از حوادث جهان ایرانی گرفته تا گذشت زمان.شایان ذکر است، اثر پیش رو از نمونه‌های شاخص کارنامه هنری پرویز کلانتری و متعلق به دهه پایانی زندگی هنرمند است که تاحد زیادی نشانگر میزان پختگی اندیشه هنرمند در کار نقاشی‌اش است.

نقاشی مزبور یک نمونه از آثار این هنرمند بزرگ در موزه هنرهای زیباست.