نشست خوشنویسی با حضور استاد غلامرضا سپهری (نقش رسانه در پیشرفت هنر خوشنویسی )

پنجمین نشست تخصصی  خوشنویسی موزه میرعماد – مرداد ماه سال 95- استاد سپهری

ای نام تو بهترین سرآغاز   بی نام تو نامه کی کنم باز

ای یاد تو مونس روانم     جز نام تو نیست بر زبانم

ابتدا تشکر ویژه دارم از استاد بزرگوار جناب آقای مشعشعی که در این شرایط خاص که داشتند قدم رنجه فرمودند و محفل ما را با قدومشان نورانی کردند،  تشکر ویژه ای داشته باشم و همین طور از دوستان عزیز که از جاهای دور تشریف آوردند چون جمع اصلا تعلق به بنده ی حقیر نداره بلکه نام مقدس درویش اینجا هست و بیشتر اهداف بنده هم اینکه در مورد اطلاع رسانی در مورد شکسته سنتی که مکتب درویش عبدالمجید هست، که گرایش صحبتهایم در این مسیر خواهد داشت، همه مباحث هم که می خواهم مطرح کنم همه ی شما می دانید منتها یادآوری هست، امیدوارم که حضرت استاد مشعشعی بنده حقیر را ببخشند که جسارت کردم در حضور ایشان لب به سخن باز کردم و همینطور بقیه دوستان عزیز و ارجمند، روز اول که استاد سپردند مرا دیگران را خرد آموخت، بنده و همه شما رو معذور کرد چون بنده اشاره به مکتب درویش هست. که بوسیله استاد مشعشعی بنده آشنا شدم و دوستان هم و یکی از افتخارات زندگی ما محسوب می شه که به نام درویش در این مکان جمع شده ایم و مکان بسیار بسیار مقدسی است. همینطور از مدیریت مجموعه سعدآباد و سرکار خانم فدایی مدیر موزه تشکر ویژه دارم چون باعث شده اند ما یک روز به یادماندنی را در کنار هم داشته باشیم.

همانطور که ملاحظه می فرمایید پنجمین نشست که در نظر گرفته شده بعنوان " نقش رسانه در پیشرفت خوشنویسی" هست که بنده دیدم در رابطه با مسائل خوشنویسی زیاد صحبت می شه ولی در رابطه با اینکه نقش بنده دراشاعه این کار توسط رسانه انجام داده بودم نیز مشخص بشه. چون رسانه نقش مهمی در این مکتب بینظیر خوشنویس دارد، چون شما حساب کنید در نستعلیق کسانی را داریم که به یک درجاتی رسیده اند که استاد درویش عبدالمجید با شرایط خاص خودشان از 20 تا 35 سالگی یه کاری انجام داده اند کارستان و بی نظیر و ما و بیشتر بنده باید کاری کنیم که بیشتر در رسانه مطرح بشه.

رسانه همانطور که می دانید اصلاح شده واژه لاتین Media هست و در عام بعنوان مدیا گفته می شود رسانه ها به اشکال مختلف مطرح می شه در جامعه و نظر ما دو آیتم ابتدایی و پیشترفته و تکمیلی است. مراحل ابتدایی این هست که در قدیم وقتی می خواستند برای نیاز یا کمک خودشون فرد یا افرادی رو خبر بدهند به شکل هوارزدن یا دادزدن پیام خودشون رو می رساندند و اعلام کمک می کردند که بیایند و کمک رسانی کنند در کشورهای غربی به شکل ناقوس کلیسا بوده خیلی راحت ناقوس کلیسا را به صدا در می آوردند و افراد منطقه چه روستا چه شهر متوجه مساله بشوند و بیایند و در جریان قرار بگیرند. در کشورهای اسلامی هم مناره ها رو در نظر گرفته بودند برای اذان چون ساعت هم نداشتند مردم آن زمان در بعضی شهرها مخصوصا ماه رمضان برای دانستن زمان شرعی مثل سحر و افطار توپهای غیرجنگی را پرتاب می کردند که مردم بدانند سح است یا افطار و راحت برنامه ریزی کنند. یا در بعضی مناطق دو یا سه نفر جارچی بودند و طبل رو می کوبیدند تا پیام ها رو اطلاع رسانی کنند یک نفر طبل می زد و یک نفر با صدای بلند مردم را فرا می خواند و یک نفر که سواد داشت پیام را می خواند و مردم را اطلاع رسانی می کردند. این ابتدایی ترین شکل پیام رسانی بود که در گذشته انجام می شده است ولی پیام رسانیهای پیشرفته ای که ما امروزه داریم تاریخچه ای برای خودش دارد که برمی گردد به حدود 160 سال قبل که توسط میرزای شیرازی ایران وارد [صنعت] رسانه شد و کاغذ چاپ شد و این اطلاع رسانیها بدست مردم رسید و قدمتی که در قبل برای این مساله بوده به چهارصد سال پیش بازمی گردد.

 ولی ابتدایی ترین وسیله اطلاع رسانی بوجود آمده در دنیا بعد از مراحل ابتدایی، اولینش روزنامه بوده است:

 روزنامه وسیله ای بود که به شکل نوشتاری انجام می شد تمام رویدادها را در زمینه هایی فرهنگی، ورزشی، اقتصادی، سیاسی و ... را تهیه می کردند و در اختیار مردم قرار می دادند تا مردم از اطلاعات روزشان باخبر بشوند. و در روزنامه با توجه به اینکه در مورد مسائل فرهنگی بوده نقش خوشنویسی بسیار بسیار اندک بوده چون مگر نمایشگاه یا رویداد باشه این رو فقط اشاعه می کردند و بحث این رو نداشتیم که هر روز ادامه دهنده ی مباحث خوشنویسی باشه. این یکی از ضعفهایی بود که در روزنامه در مورد خوشنویسی داشتیم.

 بعد از روزنامه می رسیم به مجلات:

 مجلات یه مقدار بیشتر از روزنامه نقش خودش رو در خوشنویسی نشان داد و معمولا ما در کشور خودمان مجلات بسیار زیاد رو داریم، منتها با توجه به اینکه 70 میلیون جمعیت داریم باز با این حال هم مجلات کم است، ما مجلاتی که مختص به خوشنوسیس باشد دو سه جلد بیشتر نیست و آن هم فصلنامه است و بعد هم به سالنامه می رسه و چاپ هم نمی شه و خیلی کم است باز آنجا نتیجه ای که می گیریم از مجلات با گستردگی که داشت و صفحات 20 تا 300 صفحه که دست مردم می رسید می تونست نقش مهمی در خوشنویسی داشته باشه و فقط می دانیم که در مجلات سرخبرها را با خط نامناسی می نوشتند یایکی دو صفحه از دست خط اساتید را چاپ می کردند ما می بینیم متوجه می شیم که پیام این هنر توسط مجلات هم پیام رسانی نمی شده است.

بعد می رسیم به رادیو:

 رادیو یه کم راحتتر از مجلات بوده چون پیام بصورت امواج منتقل می شد و مردم می توانستند اطلاعات را در مورد هنرمند داشته باشند ولی چون رادیو حالت صوتی داشت نمی توانست در رابطه با خوشنویسی نقش بسزایی داشته باشد یادم هست سال 66 استاد اخوی؟؟؟ را برده بودند رادیو صحبت کنه مردم این هنرمند را اصلا نمی شناختند بعد رادیو چون حالت صوتی است و تصویری نداره نمی توانست نقش بسزایی ایفا کند.

 بعد از رادیو سینما:

 سینما یک تغییر گسترده ای را در جامعه بشری بوجود آورد سینما قبلا به این شکل بود که قبل از اینکه فیلمی نمایش بدهند یک پیش پرده هایی را نمایش می دادند و بعد شروع به نمایش فیلم می کرد، آنجا ما فقط می دیدیم که اسم فیلم و هنرپیشه ها و عوامل فیلم بصورت خوشنویسی نوشته می شد، بعد سینما هم به همین شکل که یه تحول بزرگی بوجود آورد ولی نقش کمی داشت.

 و بعد از آن میرسیم به تلوزیون:

 تلوزیون راحتتر از سینما وارد زندگی مردم شد ما خیلی راحت می نشستیم در خانه و صوت و تصاویر را خیلی راحت می بینیم و رادیو تصویر نمی تونست وجود داشته باشه در تلوزیون بود، و باز هم در تلوزیون ما این امکان را خیلی نداشتیم برای فعالیت خوشنویسی خودمون نتونست ما رو به این هدف برساند تلوزیون یه رسانه هنری هست ولی بیشتر برای هنرمندان هنرپیشه و موسیقی و ... من حتی صحبت کردم که هفته ای یکی دو ساعت برنامه در مورد خوشنویسی داشته باشیم و ما نتونستیم سرمایه اش رو پیدا کنیم و گفتند مثلا برای برنامه های ورزشی سرمایه گذار خوب پیدا می شود ولی کسی در مورد خوشنویسی سرمایه گذاری نمی کند و حتی خودم آشنایی دارم که مستند در مورد شهدای کربلا ساخته است و خواهش کردم برای برنامه خوشنویسی سرمایه گذاری کند و گفتند من نمی توانم اینکارو انجام بدم ولی باز من دیدم برنامه های خوشنویسی نشان می دهند ولی در مقابل برنامه های ورزشی و دیگه بسیار بسیار ناچیز بوده است و نتونستند کار زیادی برای خوشنویسی انجام دهند که ما از تلوزیون هم یه کم ناراضی هستیم.

ماهواره ها که آمدند تنها حسنی که داشتند این بود که برنامه های خوشنویسی بوسیله ماهواره در مناطق دوردست هم قابل دسترسی بود. تلوزیون خیانتی هم داشته در این مورد روزهای جمعه ظهر که اذان پخش می شه کلمات الله بصورت شکسته پخش می شه همه اینهارو غلط می نویسه و من خواسته ام در برنامه ای تلوزیونی اعلام کنم و همینطور برای تلوزیون نوشته ایم.

در رابطه با برنامه خوشنویسی ما ماهواره ها هم نتونستند کاری انجام دهند برنامه هایی در شبکه های ورزش جام جم برنامه هایی پخش کردند و برای برنامه های برون مرزی CD ندادند و برای برنامه های درون مرزی CD می دهند که بین دوستان خوشنویس پخش می شود.

 تعهد اصلی ما در رابطه با اینترنت است اینترنت یک وسیله ای است که زمانی که گمشده ای را جستجو می کنیم در اینترنت راحت پیدا می شه و زمانی که می خواهیم خطی را برای خوشنویسی ارسال کنیم و این آروم آروم برای ما حل شد ما توسط ایمیل یا برنامه های دیگه خطی را می گذاشتیم و دوستان نظر می دادند انتقاد می کردند و یا می کوبیدند و ... ایمیل می کردیم، اینترنت برای ما خیلی خوب شده است یکی از استادان کارهای درویش عبدالمجید به نام "سرعشق..." را چاپ شده بود و دوستان می خواستند و دیگه نبود و همینطور از کارهای «استاد غلامرضا» که چاپ شد و دیگه تجدید هم نشد ما می خواستیم یا دیگر دوستان و من می نشستیم در خانه این کارهارو اسکن می کردیم آن هم به زحمت و دردسر و می گذاشتیم روی سایت و بیشترین بازدیدکننه هامون در رابطه با ؟؟؟ درویش هست و بدین شکل دِین خود را در معرفی آثار استاد در اینترنت ادا کردیم و برخی کارهارو مانند چاپ زندگینامه استادان را به شکل ایمیل و اینترنت انتقال می دادیم. سایتها از موارد اینترنتی کاربردی بوده است.

سایتهای فعال حتی پنج تا هم نیستند که خبررسانی و اطلاع رسانی کرده باشند و فعالیت می کنند آقای عزیزی، بنده خودم دو سایت داشتم که یکی سایت در مورد کارهای خودم بود و یکی سایت در مورد کارهای استاد «درویش عبدالمجید» که به این شکل فعالیت می کردم و به اطلاع دوستان هم می رساندم ولی بعد که انجمن خوشنویسی درگیر کارهای خاص رسانه ای شد و مشکلاتی پیش آمد و درگیر اختلافات شد و انجمن سایتی هم نداشت که صداش به گوش کسی برسد و من پیشنهاد دادم که می خواهید من سایتی ایجاد کنم که اکثرا در شورای آن زمان گفتند حتما این کار رو بکن و یکی از اعضا که با مقاله های خود در سایتها آسیب زیادی به انجمن زده بود و به هر حال گفتند حتما این کار رو بکن و ما خودمون سایت را راه اندازی کردیم و حدود یک هفته برنامه ریزی و طراحی کردیم و به تمامی مطالب پاسخهای مناسب دادیم و سایت را راه اندازی کردیم تا عصای دست انجمن باشیم و پاسخهای ما با مستندات بوده است. الان یکی از دوستان به نام آقای عزیزی هستند که در سایت خودشان فعالیت دارند و منتها من روی سایت خوشنویسی چون کارهای فروشگاهی و تبلیغاتی نمی ذارم خیلی مشتری دارم وارد این عرصه اصلا نشدم و کارهای اطلاع رسانی خودم را انجام دادم. بعضی وبلاگ دارند و دوستانی که مطلبی را در وبلاگ می گذارند اختیار آن مطلب دست خودشان نیست و بعضی از روی سایت مطلبی را برمی دارند و یا قطعات خط را مثلا کارهای استاد درویش عبدالمجید را برمی دارند و آنها را می فروشند جای دیگه، ولی ماخودمان اینها را بصورت رایگان در اختیار علاقه مندان قرار می دهیم، اینترنت مساله دیگری دارد به نام «Chat Room» چت روم که ما می توانیم در این Chat room ها راحت چت کنیم و گفتگو کنیم  و مطلب خوشنویسی و حتی فیلم برای کسی بفرستیم و از توانایی چت روم استفاده کنیم که بیشترین در  Face book است و خیلیها در فیس بوک عضو هستند و بیشترین افراد در خارج ایران هستند در کشورهای اروپایی و آمریکایی هستند و می شود با آنها در تماس بود و کار بهشون می دهیم و یک انقلاب عظیم سیستمهای Android هستند که کار بزرگی انجام شده است و تحول خاصی بوجود آورده وبه وسعت اینترنت نیست ولی مثل استاد درویش که خط رو نوشت و گذاشت توی قله اورست و آنوقت ما تا دماوند هم نرسیده ایم .... بله عرض می کردم اندروید یک انقلاب بزرگی بوجود آورده است و بخاطر برنامه ریزی اندروید برنامه هایی مثل What s App.  افراد باهمدیگه در تماس هستند خود من در گروههای واتس آپ و وایبر عضو هستم خط می فرستیم و یا کارهای خودمان را ارائه می دهیم، تمام خوشنویسان متاسفانه کسانی که مسن هستند از اینترنت استفاده نمی کنند، ولی بعضیها خوشبختانه مثلا استاد مشعشعی وارد فضای اینترنت شده اند، حتی خیلیها می گویند ما از اینترنت سردرنمی آوریم و وارد نمی شویم ولی بقیه ماشاالله بعضی هنرمندان در عرصه اینترنت و اندروید وارد شده اند و فعالیت می کنند، وایبر سیستمی هست که مثلا من خودم از خطی خوشم می آمد عکسش رو می گرفتم و ارسال می کردم و خوشبختانه توسط اینترنت این امکان برای ما پیش آمده ما بیاییم اینکارهارو انجام بدهیم وایبر یک نرم افزاری بود که توسط ایرانیها نبود یک مشکلاتی پیش آورد واتس آپ بعدش استفاده شد و می توانستیم فیلم یا سخنرانی استاتید را ارسال نیم و فیلم های قبلی که مثلا سال 52 صحبت کرده بودند و خیلی سخت بود چون به شکل کاست بود آن را بصورت صوتی روی وایبر منتشر کردیم از روی کاست و در واتس آپ منتشر کردیم و بعد Line بود که چون محدود بود خیلی نمی شد اینکارهارو انجام داد، برنامه های انجمن که برگزار می شه و تلوزیون پخش نمی کنه ما توسط برنامه های اندروید منتشر می کنیم کلا متاسفانه غربیها این برنامه ها برای ما تهیه کرده اند که ما اینگونه در موردش صحبت کنیم و ما فقط مصرف کننده هستیم و هم مثبت داره و هم منفی و چون ما در رابطه با این برنامه ها مسائل اخلاقی و هنری را رعایت می کنیم و خوشبختانه مشکلی پیش نیامده است و من اگه در خط مشی استادی نیستم حق ندارم توهین کنم و گاهی گفته می شه که در مورد فلان استاد صحبتهایی شده و نوشته شده است و متاسفانه در سایتها و گروههای مختلف منتشر می شود چون یکی دوتا نفر می خوان برخلاف اهداف یکی تیم عمل کنند نباید یک گروه فیلتر بشه، و من توضیح می دم که هر کسی بخواد نظری بدهد حق نداره توهین کنه یک استاد که 35 سال عمر خود را صرف می کنند که یک کتاب نفیس چاپ می کنند و تا 50 سال آینده فکر نکنم کاری به عظمت آن انجام شود و عوض اینکه بزرگداشتی برای ایشان انجام شد، ما خوشنویسی نداریم که به اندازه استاد عبدالمجید که در سن 35 سالگی به درجه استادی رسید کاری می کنه که احد و الناسی مثل ایشون نیست، حتی من اعتقاد دارم اشان پیامبر بوده است و اشتباهی درویش شده است، عوض اینکه همه بیایند در این مراسم و یا پیام بگذارند و خیلی از آنها که ادعا دارند در راه استاد درویش گام برمی دارند حتی یک پیغام هم نفرستادند،  بشر خصلتا به این شکل است که داره کار خیر انجام داده اند بقیه تشویقش کنند، روح درویش شاد باشه و ما راضی باشیم و استاد راضی باشه برای ایشان بسه، برای چاپ "مرقع خجسته" مگه کم زحمت کشیدند اصلا مرقع خجسته کاری کرده شاهکار و کسانی که در ایران به شیوه متفرقه می نوشتند و از اصل موضوع دورافتاده بودند تماس دارند و من حتی پیام کتبی دارم که گفته اند ما به بن بست رسیده بودیم و حالا برگشته اند به مسیر و می گویند ما فهمیده ایم که این شیوه اصلا پایان و انتها نداره و این کتاب مرقع خجسته چون بیشتر می توانستیم ازش نسخه برداری کنیم چون چاپ نمی کنند و ما مجبوریم ازش فیلم و عکس تهیه کنیم برای دوستان، بعد این کار نقش اصلی خودش را انجام داد و اصلا مرجع بود کتاب مرجع مرقع خجسته استاد همان کاری که شما انجام می دادید برای نسخه شناسی دوستان هستند در دوره ممتاز و فوق هستند که خطی را می گفتند بیایید ببینیم این خط مال کی هست؟ می رفتند نگاه می گردند و می گفتند مرجع تون چی هست می گفتند همان کتاب مجموعه آثارواحوال درویش نگاه می کردند و می گفتند مال کیه با یه مقدار اشتباه  این ور و آن ور راهنمایی می کردند و آن کتاب را انجام داد و کتاب مرقع خجسته هم کاری کرد که شیوه های متفرقه خیلیهاشون برگشتند به سمت این کتاب مرقع خجسته.

(صحبتهای یک استاد دیگر: زمانی که مرحوم استاد حائری رئیس کتابخانه مجلس خاطرم هست، تا قبل اینکه فوت کنند دو دوره رئیس کتابخانه مجلس بود، بعد من سال 61 مقدمه همین مرقع خجسته را نوشتم و سی سال طول کشید در سال 91 چاپ شد و هر سه هزار جلد کتاب در چاپخانه فروش رفت و تقسیم شد و بیرون از چاپخانه نرسید).

مقدار کمی کتاب که از چاپخانه بیرون آمد و به انجمن رسید بیشتر آن را من گرفتم از انجمن

......

ولی در رابطه با فعالیت هاشون و رزومه هاشون ما انجام می دهیم و اینجا وارد شدن به سایت خیلی راحت است و ثبت نام هم راحت است و رویش کلیک کنید و صفحه ای می آید و نام و نام کاربری را وارد می کنیم و بعد قسمت پایین نام واقعی را باید بنویسید و حتما باید بنویسید برای دریافت پیامهایی که من بشناسم.

اگه اسم و مشخصات کسی که برای شما پیام می فرسته شناخته شده نباشه و [محتوای پیام ایراد داشته باشه] شما شریک جرمش شناخته می شوید. با توجه به IT شخص شما می توانید پیدا کنید از کدام کامپیوتر از کدام شخص کدام محله کدام شهر ارسال شده است. و بعد کلمه ی عبور است که باید حتما شش حرف باشد حداقل شش حرف باشد و بعد تکرار شود و آدرس ایمیل شخص که تمام اطلاعاتی که ما ارسال می کنیم برای آن شخص فورا می رود و بعد دوباره تکرار ایمیلشون هست. و قسمتی که انتخاب می کنید آدرس ایمیل شما برای دیگران قابل رویت باشد یا خیر که با گزینه بله و خیر مشخص می شود. قسمت مربوط به دوره خوشنویسی که وقتی کیلیک می کنید یکی از گزینه های دوره عادی ، ممتاز، فوق ممتاز، استادی می آید بنابراین دوره ای که هستید را مشخص می کنید و به ما نشون می دهد و بعد خط تخصصی شما چیست و خط نستعلیق، شکسته، معلی و یا هرچیز دیگری که هست را مشخص می کنید. خط دومتان را هم مشخص می کنید. اگر سایت یا وبلاگ دارند مشخص می کنند و شماره تماس شخص ثبت می شود و همینطور امضاء. امضاء هم یه اسم هست می تونید وارد کنید و بعد قسمت عکس هست که عکس خودتون یا عکس از هر شخصیت یا گاهی افراد عکس گل می گذارند ولی معمولا بهتر است عکس خودتان را بگذارید و بعد از این مشخصات با کلیک دکمه ثبت می کنند. و کد نمایشی هست که مهم است، بعد نمایش را می زنید که روی کلمه ثبت نام کلیک می کنید، اگه اطلاعات درست باشه می گه خوش آمدید و شما می توانید اطلاعات و اخبار خود را بفرستید. یعنی وقتی می خواهید اخبار خود را بفرستید باید در قسمت مربوط نام کاربری و کلمه عبور را وارد کنید و ورود را کلیک می کنید و وارد سایت می شوید و می توانید نسبت به اطلاعات و اخبار نظر بدهید و اگر عضو باشید و اگر عضو نباشید نمی توانید نظرتان را ارسال کنید. و در سایتهای دیگر مدیریت سایت نظرات را بررسی می کنه و نظر می دهد آیا این نظر را بگذارم یا نگذارم ولی من چون در زمان طراحی سایت آیتمهایی را پیش بینی کرده ام و شخص درخواست کننده ی عضویت از فیلترهایی (فرمتهایی) رد شده دیگه لازم به اینکار نبود. اما گاهی اوقات اشخاص شیطنت می کردند و نظراتی می گذاشتند که من بلافاصله متوجه می شدم و این نظرات را برمی داشتم و اختیارش دست خودم بود. در قسمت دیگر که مربوط به این است که اگه نمایشگاه داریم، کتاب چاپ کردیم یا برنامه خبری داریم می خواهیم اطلاع رسانی کنیم بعد از اینکه وارد سایت شدیم و قسمتی هست مربوط به خودتان را می فرستید و ارسال خبر داره که به من می رسه و خبر باز می کنم و اگه قابل ارائه باشه آن را منتشر می کنم . یکسری اخبار مهم هم در صفحه اول و اصلی قابل رویت است. هیچگونه وجهی دریافت نمی شه. خوشحال هم هستیم که دین خود را نسبت به هنر خوشنویسی انجام می دهیم. از همه استادان، استاد مشعشعی و حسنی و ... تشکر می کنم.

خاک روب منظر شما؟   مژگان چشم ما