معرفی کتاب
"گاو چاههای فارس با تکیه بر گاو چاههای جهرم"
تألیف: جواد صفی نژاد
ناشر: گنجینه ملی آب ایران
نوبت چاپ: چاپ اول بهار 1383 هجری شمسی
🔹ایران همواره از لحاظ دسترسی به منابع آب کافی در مضیقه بوده است. و با کوشش و خلاقیت و توانمندی و بکارگیری فن آوری‌های مناسب این مشکلات را از پیش رو برداشته است.
🔸 یکی از این فن آوری‌ها استفاده از نیروی حیوانات مانند گاو و نصب قرقره بر روی چاه است. با توجه به این گنجینه ملی آب ایران بنابر اهداف، وظایف و علاقمندی خود در جهت شناسایی و بررسی و جمع آوری فن آوری‌های بومی به کار رفته در استحصال آب و ثبت و مستند سازی آنها فعالیت‌هایی داشته باشد.
🔸بر همین اساس از محقق ارجمند جناب آقای دکتر جواد صفی نژاد این کتاب که قبلا کمتر محققی به آن پرداخته به چاپ رسید.
🔹این کتاب در 42 صفحه به چاپ رسیده است. در ابتدای کتاب نویسنده "بهره گیری از سفره آبهای زیر زمینی که با مهارت انسان، نیروی چهارپا (اغلب گاو نر) به همراه ابزار و آلاتی آب را از عمق نسبتا نزدیک سطح زمین بالا کشیده و باغها و زمین‌های زراعتی را توسط آن آبیاری می‌نمایند"، را گاو چاه معرفی میکند.
🔸در ادامه به معرفی گاو چاه در مناطق مختلف ایران از جمله «گاو چاه در اصفهان، گاوگردهای کرمان، گاو چاههای فارس، گاو چاههای شمال لار استان فارس و گاو چاهای جهرم» می‌پردازد.
🔹 نویسنده تعداد گاو چاههای جهرم را با توجه به منابع مختلف در سال 1366 حدود 1000 گاو چاه معرفی میکند
و بعد از آن معرفی ساختمان گاوچاه پرداخته است. که عبارت اند از (گاو، گاوبان، دلو، دلوگیر، چرخ آبکش، طناب، حوض، ته زنی (لایروبی)، گلو‌گیری چاه و ساروج)
در این کتاب دارای تصاویر فراوانی از این سازه ارزشمند می‌باشد، که دانشجویان و علاقمندان میتوانند از آنها استفاده کنند.
نویسنده کتاب دکتر جواد صفی‌نژ‌اد در سال ۱۳۰۸شمسی در شهر ر‌ی متولد شد. در سال ۱۳۳۲در رشته تاریخ و جغر‌افیا د‌انشگاه تهر‌ان پذیرفته شد و در سال ۱۳۳۶درجه لیسانس را دریافت کرد.
در سال 1340 بود که کارشناسی ارشد خود را در رشته علوم اجتماعی با ارائه پایان نامه ای درباره اماکن مقدسه شهرری دریافت داشت. او را پدر مطالعات و پژوهش‌های «قنات» در ایران نامیده‌اند. از جمله آثار او می‌توان به کتاب‌های «کتاب جهان نما(جغرافیای ایران و جهان)، رافائیل فلوغون، با همکاری غلامرضا سحاب، انتشارات دنیای جغرافیای سحاب»، «نظام سنتی آبیاری در نائین، انتشارات کمیته ملی آبیاری و زه کشی»، «مبانی جغرافیای انسانی، انتشارات امیر کبیر»، «لرهای ایران، انتشارات سفیراردهال» و… اشاره کرد.
گردآورنده: حامد خراسانی
موزه آب