معرفی اثر: مجسمه گوی Puzzle ball
ساخت: کشور چین ، نیمه قرن 20 میلادی
جنس: عاج
محل نگهداری اثر: مخزن موزه ملت
پژوهشگر: لیلا احمدی نوکنده (کارشناس موزه ملت)
مترجم: نادیا وکیل زاده
عکس: جواد نجف علیزاده
🔸این اثر نفیس از آثار موزه ملت و از جمله اشیإ اهدایی به پهلوی دوم می باشد. ارتفاع شی 36 و قطر کف 5/11 سانتیمتر است و در زمره کهن ترین صنایع دستی کشور چین محسوب می گردد. شروع این سبک هنری بر عاج از قرن 14 میلادی در زمان امپراطوری مینگ آغاز شد و تا قرن 17 میلادی ادامه یافت، پس از آن در قرن بیستم هنرمندان چینی به ساخت مجدد این شیوه روی آوردند. اثر موجود از پنج بخش مجزا تشکیل شده که بر محوری عمودی بر یکدیگر پیچ شده است. دو بخش پایینی پایه شی، بخش میانی یا قسمت اصلی گوی، حائل تزیینی کناری و تندیس زن در بخش فوقانی.
🔹قسمت تحتانی اثر (پایه اول شی) با ارتفاع 5 سانتیمتر با نقوش هندسی و گیاهی حکاکی و برجسته کاری شده است. پایه دوم با ارتفاع و قطر 7 سانتیمتر دارای نقوش هندسی و هاشور می یاشد.
بخش نگاه دارنده و تزئینی کناری به طول 5/14 سانتیمتر دارای تزئینات به شکل گوش ماهی، گیاهی، هندسی و هاشور که این بخش با تزئیناتی به شکل گل های برجسته نیز تزیین شده است. درمیان این نوار حاشیه ای بخش اصلی اثر مشاهده می گردد. این قسمت شامل کره ای به قطر 10 سانتیمتر است که تعداد حدودی 20 کره کوچک و کوچک تر و ... درون آن قرار دارد. بخش بیرونی کره دارای تزئینات گیاهی به صورت گل و برگ های برجسته و کره های میانی با ظرافت بسیار زیاد با نقوش هندسی و گیاهی مشبک کاری شده است .
ابتدا هنرمند بزرگ ترین گوی را ساخته و با ایجاد چندین حفره دایره ای شکل بر آن، با تراش قشر داخلی، گوی میانی را ایجاد کرده و این عمل بنا به اندازه شی تا 25 گوی کوچک و کوچک تر را شامل می شود و نقوش مورد نظر را بر هر کدام از گوی های تودرتو مشبک کاری می کند. هنرمند به دو ابزار نیازمند است: ابزاری با بلند ترین قائم که کوچک ترین برش را ایجاد می کند و ابزاری با کوتاه ترین قائم که بزرگترین برش را ایجاد می کند. با این تکنبک هنرمند می تواند قوس وسیع تری را برش دهد. بخش فوقانی شی با ارتفاع 5/9 سانتیمتر تندیس زنی است با آرایش گیسوان زنان کشور چین و پیراهن بلندکه با نقوش گیاهی برجسته کاری شده است.
Puzzle balls
Made of ivory.
It is a kind of traditional hand made arts of china.
The maker has a set of (L) shaped tools.
1- The one with the longest upright has the shortest cutter
2- The one with the shortest upright has the longest cutter
By this technic the artist can cut a wider arc and shaped the small ball then make the big one.
It should be mentioned that only the biggest ball are elaborately carved with plant motifs.