معرفی اثر: مجسمه گانش (گانشا)
ساخت: هندوستان
جنس: عاج
محل نگهداری اثر: مخزن موزه ملت
پژوهشگر: لیلا احمدی نوکنده (کارشناس موزه ملت)
مترجم: نادیا وکیل زاده
عکس: جواد نجف علیزاده
🔹مجسمه موردنظر به نام گانِش یا گانشا، خدای علم و دانایی در آیین هندو است. این مجسمه با ارتفاع 5/16 سانتیمتر، موجودی انسان نما با سر فیل که بر موش بزرگی نشسته و ماری به دور کمر او حلقه شده است. در هریک از دستانش وسیله ای قرار دارد همچون: گوش ماهی، تسبیح، وزنه، شاخه ای از نیلوفرآبی و رشته هایی از طناب بافته شده به او آویخته است.
او اولین فرزند شیوا و پارواتی است و این باعث گردید تا وی موجودی بسیار قدرتمند محسوب گردد و جایگاه ویژه نزد هندوها به خود اختصاص دهد. مفهوم نام او را می‌توان ترکیبی از معانی هوش و عقل دانست. پارواتی، گانشا را با عشق خود، خلق کرده‌است تا تنها به خود سرسپرده باشد و فرامین مادر را اجرا کند. گانش در سرسپردگی مطلق به مادر، یک اسطوره است و به جز فرمان او به فرمان کسی گوش نمی‌کند. در نوشته‌های کهن هندی آمده‌است: گانشا زمانی که مادرش به او دستور می‌دهد تا وقتی در حال استحمام است هیچ کس را به درون خانه راه ندهد. گانشا از ورود شیوا که همسر پارواتی است نیز جلوگیری کرده و اجازه ورود نمی‌دهد که این کارش باعث خشم شیوا شده و شیوا سر او را از بدن جدا می‌کند. در این زمان پارواتی نفرت از همسر را آغاز کرد و شروع به ویرانی سراسر جهان نمود، در نتیجه شیوا مجبور به زنده کردن پسر شده و مقداری از قدرت خود را به او داد لیکن مجبور می‌شود با وصل کردن "سر فیل" به او زنده‌اش کند و به این صورت گانشا فرزند دو قدرت بزرگ آسمانی می شود.
🔹به نقل از بعضی مورخان برای اولین بار تصویر گانشا از سرود باستانی ریگ ودا (مجموعه‌ای از اشعار و سرودهای مذهبی هندو به زبان سانسکریت) شکل گرفته است و این تاریخ حدود 3000 سال پیش را نشان می دهد و نشان دهنده عظمت خدایان باستان است.
نمادگرایی مجسمه:
-چهره فیل نمادی است از پاکی روح، قداست، دانش معنوی، فضیلت و خلوص - فیل سفید نمادی از روح و تجلی الهی است
-تنه انسان نشانه قدرتمند بودن و شکم بزرگ نمادی از ثروت و سخاوت که آماده است تا آن را با جهانیان به اشتراک بگذارد
-گوش های بزرگ: شنیدن نیایش حتی دعاهایی که در ذهن شخص تجلی پیدا می کند
-طناب های بافته شده نشانگر رسیدن به اهداف بالا به منظور عدم وابستگی به مادیات دنیوی
-گوش ماهی وقتی کنار گوش قرار می گیرد، صدای جهان هستی در آن شنیده می شود
-تسبیح نماد شمارش آرزوهای ما برای دستیابی به اهداف زندگی. تسبیح هندوها " مالا" نام دارد و آنرا چون گردنبند دور گردن قرار می دهند یا در دست می گیرند برای تکرار دعاها یا سرودهای مذهبی
-نیلوفرآبی نمادی است از منشأ و مبدأ ازلی خدایان و الهه ها و کمال دنیای الهی
-وزنه: نمادی از قدرت خدای گونه که هرگونه ایهام را برطرف می کند
-ماد موش: نبرد بین خدا و دیو " گاجاموخو " است. این نبرد در روزهای طولانی ادامه یافت و دیو شروع به شکست گانشا کرد در این زمان خدای فیل مانند که هدفش بازندگی نبود، یکی از عاج هایش را جدا کرده به سمت دیو پرتاب نمود در همان لحظه گاجاموخو به زمین افتاد و در این حین قدرت خداگونه گانشا، شیطان را به موش صحرایی تبدیل کرد و برای همیشه حیوان خانگی " خدای خرد " گردید. همچنین نشانگر غلبه بر مشکلاتی است که در مسیر زندگی به وجود می آید.
-ماری که به دور کمر گانشا پیچیده شده به عنوان موجودی محافظ درمقابل نیروهای شر معرفی می شود.
Ganesh or Gansha
Is one of the most famous and most respected gods in the Hindu religion
She is the first-born child of Shiva and Parvati.
The name of this god is a combination of two words, Ga and Ne which means intelligence and wisdom.
Parvati created her with his absolute love and asked her only entrust and obey his mother’s orders.
Ganesh is a myth, who obeys only her mother’s orders.
In ancient Indian’s manuscript mentioned that Ganesh’s mother ordered her no to allow anyone enter into the house while she was bathing, and when Ganesha prevented Shiva from entering the house, Shiva got angry with her and cut off her head and put a head of elephant instead in order to give her life.
According to people, Gansha is a god with a big belly and ahead which looks like an elephant’s head.
The people portrayed her sitting on the ground whiles legs are folded under her.
Gansha destroys all the evils and solves the problems.
During the student’s exams, most students always pray to this god.