مشخصات
- طول کامل شمشیر: 72.5 سانتی متر
- طول تیغه شمشیر: 58 سانتی متر
- طول دسته: 15 سانتی متر
- جنس تیغه: فلز (فولاد/ بخش هایی تزئینی برنج)
- جنس دسته: فلز (برنج)/ استخوان
محل نمایش: نمایشگاه موقت "کلکسیون شمشیرها و سلاح های موجود در کاخ موزه ملت"
محل نگهداری: مخزن اصلی، کاخ موزه ملت
پژوهشگر: رقیه مغانی قهرمانلوئی، کارشناس ارشد موزه ملت
عکس: جواد نجفعلی زاده
معرفی شی
این شمشیر با تیغه فلزی انحناء دار رو به بالا، در زمره شمشیرهای تَک لبه محسوب می شود. تزئینات طلایی رنگ بخش تیغه، شامل خط و نقوش گیاهی- هندسی می باشد. نوشته موجود در بخشی از کتیبه به تصویر کشیده شده برروی تیغه، جمله"یا حی یا الصافات کما مما اسحاق الله ..." را به نمایش می گذارد. علاوه براین، تزئینات دیگری در محل اتصال دسته به تیغه (نقوش گیاهی – هندسی) توسط فلز، به این قسمت افزوده شده است. دسته این سلاح با داشتن پایه فلزی، توسط تکه های از استخوان و میخ های فلزی (به صورت گوش) برروی هر دو سوی آن کامل گردیده است. بخش فلزی دسته به وسیله تزئینات افزوده ای به صورت نوار فلزی و گل میخ های پنج پَر مزین گشته. باتوجه به متن موجود برروی تیغه، شکل دسته، روش ساخت و تزئینات به کاررفته در کل این شی، می توان گفت که این سلاح شبیه به شمشیرهای امپراطوری عثمانی قدیم (قرن 19م.) معروف به شمشیرهای یاتاقان/ یاتاجان/ یاتاگان/ می باشد. در زبان ترکی لفظ یاتاقان به نوعی از چاقوهای عثمانی صابر کوتاه/ شمشیرهای سبک با دسته ای از استخوان، عاج، شاخ یا نقره تعلق می گیرد. لازم به ذکر است که شمشیر یاتاقان از اواسط قرن 16 تا اواخر قرن 19م. به طور گسترده در مرزهای ترکیه عثمانی و مناطق تحت نفوذ آنها مانند بالکان، قفقاز و برخی از کشورهای اروپای شرقی (اوکراین و مجارستان) مورد استفاده بود. معمولاً کارگاه های ساخت این نوع شمشیر در همه شهرهای بزرگ امپراتوری عثمانی، به ویژه قسطنطنیهConstantinople) ، بورسا(Bursa) و فیلیب (Filibe) وجود داشت. این شمشیر درمیان سربازان تشکیل دهنده واحدهای ویژه ارتش امپراطوری عثمانی معروف به جان نثاری/ ینی‌چری (Janissary /yeniçeri)، بسیار محبوب بود.