شی: ماکت توپ 105 کوتاه
نام کارگاه: کارگاه فنی هنگ 9 توپخانه (لشکر 7 فارس)
مناسبت: اهدائی به پهلوی دوم از سوی کارگاه فنی هنگ 9 توپخانه (لشکر 7 فارس)
مشخصات
- ابعاد ماکت و پایه: 17×17×31 سانتی متر
- جنس ماکت: فلز
- جنس پایه: چوب
محل نمایش: نمایشگاه موقت "کلکسیون ماکت های نظامی موجود در کاخ موزه ملت"، اردیبهشت 1397
محل نگهداری: مخزن اصلی، کاخ موزه ملت
پژوهشگر: سیده کبری پارساسادات، کارشناس ارشد کاخ موزه ملت
عکس: جواد نجفعلی زاده
معرفی شی
این نمونه نشان دهنده توپ 105 کوتاه ارتش دوره پهلوی دوم می باشد. براساس اطلاعات موجود برروی لوح آن، این نمونه ساخت کارگاه فنی هنگ 9 توپخانه (لشکر 7 فارس) می باشد، که در زمان ولیعهدی محمدرضا پهلوی به وی اهداء گردیده است.
معرفی توپ 105 کوتاه
در یک نگاه کلی می توان مدعی شد که توپ یک سلاح بسیار ساده و کارآمد می باشد، که بخش اصلی آن را یک لوله فلزی تشکیل می دهد. در انتهای این بخش یک سامانه فعال کننده به شکل سوزنی وجود دارد. زمانی که خدمه خمپاره گلوله را در درون لوله پرتاب، قرارمی دهند، مکانیزم موجود در انتهای لوله سبب وارد شدن ضربه به پشت گلوله و فعال شدن آن می گردد. در ارتش های مختلف معمولا از توپ های 105 میلی متری به صورت سازمانی برای پشتیبانی واحدهای پیاده نظام استفاده می شود. توپ های 105 میلی متری کوتاه با نام هویتزر همراه می باشند. هویتزر 105 میلی متری کوچکترین قطعه توپخانه ای کششی ایران است که بر ارابه ای تک محور سوار شده و دارای دو بازوی تثبیت کننده جمع شونده است. در بخش بالایی هویتزر یک قبضه توپ کالیبر 105 میلی متری نصب گردیده است. بعداز انقلاب اسلامی و باتوجه به جنگ تحمیلی و تحریم تسلیحاتی، ضرورت ساخت این توپ سبب گردید تا یک نمونه از توپ 105 م.م، در کارخانجات توپ سازی اصفهان ساخته شود.
معرفی هویتزر (Howitzer)
هویتزر یکی از ادوات توپخانه‌ای است که در آن برخی از ویژگی های توپ جنگی و خمپاره را با یکدیگر ترکیب کرده اند. هویتزرها معمولاً با لوله نسبتاً کوتاه، شتاب متوسط و قابلیت شلیک گلوله در خط سیر کمانی شناخته می شوند. طول لوله توپ های هویتزر معمولاً بین ۲۰ تا ۳۰ برابر کالیبر هریک از آنها طراحی می شود. معمولا توپ های هویتزر از انعطاف پذیری بیشتری برخوردار بوده و در هنگام حمله برای پیاده نظام آتش حمایتی را فراهم می آورند. هویتزرها همچنین تا زمان اختراع تیربار به عنوان سلاحی مناسب برای شلیک به سوی صفوف متراکم دشمن شناخته می‌شد. امروزه هویتزر با توان شلیک گلوله های بزرگ با شتاب بالا در مسیرهای کمانی به صورت خودکششی یا نصب شده برروی ماشین های باری تولید می شوند. توپ هویتزر (Howitzer) درمیان تسلیحات نظامی کشورهای نظیر: فرانسه، ایتالیا، ژاپن، آلمان، رومان، مجارستان، آفریقای جنوبی، آمریکا، تایلند، یوگسلاوی، سوئد و ... از جایگاه خاصی برخوردار است.