کفتان یا به عربی قفطان نوعی لباس شبیه به ربدوشامبر است که از دیر باز بین جوامع مختلف استفاده می شده است.کفتان معمولاً مانند کت به عنوان یک لباس رو استفاده می شود و قد آن تا روی مچ پا ادامه دارد،آستینهای آن بلند و گشاد است،برش آن از سرشانه تا انتهای دامن کاملاً گشاد است و معمولاَ در دو طرف آن تا قسمت زانو چاک دارد و معمولاً بدون کمربند استفاده می شود.جنس آن از پارچه هایی همچون پشم،کشمیر،ابریشم،مخمل و کتان تهیه می شود که می تواند ساده،راه راه و منقوش نیز باشد.در مناطقی گرم کفتان ها معمولاً از پارچه های نازک و سبک و گشادتر تهیه می شوند.
در سال 1345 محمد رضا پهلوی به همراه فرح دیبا جهت ملاقات با شاه حسن دوم به مراکش سفر کردند،به نظر می آید که در این سفر رسمی دولت وقت مراکش جهت یادبود تعدادی لباس سنتی و نفیس زنانه مراکشی را که کفتان خوانده می شود به فرح دیبا هدیه نمودند.
کفتان مراکشی ریشه در میراث پارسها دارد که توسط اعراب در جنگهای اوایل اسلام به آفریقای شمالی انتقال داده شده است.ضمنا تاثیر فرهنگ بین النهرین و سایر اقوامی که در سالیان بسیار دور در مراکش زندگی می کرده اند را نیز می توان بر روی آن مشاهده کرد.
کفتان مراکشی یک جامه یک تکه ی جلو بازدکمه دار است که به مناسبتهای مهم مثل جشن نامزدی و جشن ازدواج توسط خانمها هنوز هم استفاده می شود و بیشتر نمادی از اشرافیت است.روی کفتان دارای سوزندوزی،قیطان دوزی،منجوق و پولک دوزی است و حتی در نمونه های فاخرتر از جواهراتی همچون زمرد،یاقوت،الماس و .... نیز جهت تزئین استفاده می شود.
امروزه نمونه های بسیاری از کفتان با کمک طراحان و لباس مدرن سازی شده و از دهه 60 و 70 میلادی تعدادی از طراحان معروف همچون ایوسنت لورنت،کنزو، جی پی گیلتیر و لاکروی در این زمینه فعالیت داشته اند و در اشاعه آن به جوامع غیر بومی حتی غرب نیز نقش داشته اند.
یک نمونه از کفتانهای مراکشی که در حال حاضر در موزه پوشاک سلطنتی در معرض نمایش می باشد،کفتان طلایی رنگ از جنس پارچه ساتن براق است.قد آن بلند و دارای آستینهای گشادی است و دارای دو جیب در قسمت درز پهلوست،در دو طرف کفتان دو چاک پهلو از روی زانو وجود دارد و به طور کامل داخل آن آستر کشی شده است.این کفتان دارای تزئینات فراوان و زیبایی است،در دور یقه،حاشیه جلو در هر دو طرف به صورت قرینه و پایین لباس،سر آستینها،چاکها و سر جیبها به شکل موج مروارید دوزی شده و با استفاده از پولک و منجوق نقوشی به شکل گل سه پر به انتهای هر موج اضافه شده است.سر آستینها و تمام حاشیه های بیرونی لباس قیطان دوزی شده است.کفتان دارای دکمه های ریز سراسری متراکمی است که از بتدای یقه تا پایین لباس را در بر می گیرد که از همان جنس قیطانهای طلایی رنگ کفتان می باشد. بنا به گزارش کارگاه مرمت مجموعه،جنس قیطان ها ازالیاف ابریشمین با روکش فلز طلایی است.
این کفتان به احتمال زیاد در طی سفر محمد رضا پهلوی و فرح دیبا به مراکش جهت ملاقات با شاه حسن دوم در سال 1345،توسط دولت وقت مراکش به فرح دیبا هدیه شده است.ضمناً محل اصلی نگهداری آن کاخ موزه ملت بوده که بعدها با ایجاد موزه پوشاک سلطنتی به این موزه منقل شده است.
گردآوری وپژوهش: صدیقه صمدی