معرفی علیرضا عباسی خوشنویس عصر صفوی و معاصر با میرعماد الحسنی

معرفی علیرضا عباسی  خوشنویس عصر صفوی و معاصر با میرعماد الحسنی
  • کد مطلب: 5274
  • تاریخ انتشار: دوشنبه 8 خرداد 1396 - 11:52

به گفته کتاب گلستان هنر در بخش معرفی علیرضا عباسی آمده است: از آنچه شایسته اوست اطلاعی در دست نیست اما به گواه مورخان اواسط قرن 10 هجری قمری در تبریز بدنیا آمد و در جوانی به قزوین کوچ نمود .

قاضی احمد می نویسد : وی شاگرد مولانا علا ء بیگ تبریزی بود و بعد از فترت تبریز به قزوین آمد و در مسجد جامع آنجا ساکن شد و کتابت نمود. کتابه های این مسجد به خط اوست و چند مصحف هم در آنجا تمام کرد.  او خطوط شش گانه و بویژه خط ثلث را نزد علا الدین تبریزی آموخت و به همراه عبدالباقی جزو برجسته ترین شاگردان محسوب میشد اما رموز خط نستعلیق را نزد محمد حسین تبریزی استاد میرعماد آموخت و همراه با میرعماد در شمار تواناترین شاگردان محسوب میشد.

 علی رضا در این دوره با لقب علیرضا تبریزی آثار خود را امضا می کرد و شاگردانی مانند نعمت اله مشهدی را تربیت نمود.  در زمان فرهاد خان از امرای شاه عباس  به قزوین فرا خوانده و در حلقه کاتبان او قرار گرفت و در سفرهای مازندران و خراسان همراه او بود.  در واقع با حمایت فرهاد خان با دربار آشنا شد و با دیدار آثار او به محفل شاه فرا خوانده شد.  علیرضا تا آن زمان به مدت 7 سال در قزوین و مازندران و خراسان به سر برد.

 علیرضا در بدو ورود به دربار شاه عباس بزرگ هنر خود را به بهترین شکل ممکن شکوفا نمود و از سالیان بعد آثار خود را با عباسی رقم می زد.  به علیرضا ( میر علی ثانی ) می گفتند.

 بنا به گفته اسکندر بیک ترکمان علیرضا عباسی در سال نهم جلوس شاه عباس اول (1005 ه.ق ) به چنان مرتبه ایی از تقرب رسید که سخنوری مانند عجزی تبریزی به وساطت او به مجلس شاهانه راه یافت. در سال 1017 ه.ق از او با عبارت : وحیدالزمانی علی رضای خوشنویس که از خواص مقربان حضرت اعلی بود ...) یاد می کردند.

 در زمان شاه عباس از علیرضا خواسته شد تا مجموعه ایی از خطوط میر علی هروی را گردآوری و در برابر هر صفحه ایی به همان شیوه بنویسد.

 از مناصب مهم او کتابداری کتابخانه سلطنتی در سال 1007 ه.ق بود  در تاریخ  بارها از علیرضا به عنوان رقیب و معاند میر عماد نام برده اند اما در واقع این دو هنرمند بدون دخالت  در کار یکدیگر تمام توانایی خود را در شکوفایی استعداد شگرف خویش بکار بردند، یکی در کتیبه نگاری و دیگری در قطعه نویسی .

از سال 1010 ه.ق با تعمیر و مرمت بناهای آستان قدس، علیرضا در مشهد به کار نوشتن کتیبه های ثلث مشغول شد و به دلیل وفور کار رغبتی به نوشتن قطعات نداشت و غالبا آثار خوشنویسان گذشته را گرد آوری می نمود به این علت کتب و نسخه های در خور ذکری از او در دست نیست.  برخی از اثارش شش صفحه از مرقعی به سروده جامی در سال 1007 ه.ق است  که نشانگر پیروی او از سیک میر علی هروی است.

 علیرضا دوران پختگی کار خود را در اصفهان گذراند و در تمام دار السلطنه های اصفهان زندگی کرد اما درباره سال درگذشت و آرامگاه او هیچ سندی در دست نیست.  میرزا سنگلاخ وی را شاه  نواز لقب داد.   از فرزندان او بدیع الزمان تبریزی اسا که آثاری در خور تقدیر نگارش نمود  و نمونه آن قطعه ایی در تهنیت شاه صفی است در دارالسلطنه اصفهان که در موزه میر عماد نگهداری میشود و دیگر فرزندان او میرزا خان بیگ است که در خطوط نسخ و ثلث سر آمد بود.  از نمونه قطعات به خط علیرضا عباسی در موزه میرعماد قطعه خط نستعلیق است  و با شعر:

فردا که نصیب نیکبختان بخشند   قسمی به من رند پریشان بخشند   گرنیک آیم مرا زایشان شمرند  ور بد باشم مرا بدیشان بخشند

این اثر در زمینه آبی و نقش تزئینی زمینه  کتابت شده است  و در طبقه دوم موزه میرعماد در معرض نمایش قرار دارد .از نمونه آثار علیرضا عباسی در موزه های داخلی و خارجی نگهداری میشود و آثار برجسته کتیبه نگاری آن در مساجد و بناهای تاریخی اصفهان – قزوین و مشهد و کشورهای همجواردیده میشود .

منبع : علی رضا عباسی ( گلستان هنر ) : دکتر حمید رضا قلیچ خانی – نشر پیکره – سال 1395.

برای مشاهده نمونه اثار علیرضا عباسی به منابع مجازی زیر رجوع شود :

http://malekmuseum.org/tag/850/

http://www.reed.edu/persian-calligraphy/fa/ali-reza-abbasi-tabrizi/index.html