قطعه خط با رقم محمد حسین شیرازی

قطعه خط با رقم محمد حسین شیرازی
  • کد مطلب: 5210
  • تاریخ انتشار: دوشنبه 4 ارديبهشت 1396 - 13:42

میرزا محمد حسین شیرازی معروف به «کاتب‌السلطان» فرزند محمدعلی تاجر شیرازی و مادرش دختر حاجی میرزا محمد تاجر شیرازی است. وی از بهترین خوشنویسان اواخر قرن سیزده و اوایل قرن چهاردهم و ازجمله معدود نستعلیق نویسانی است که خطوط مختلف را از شش دانگ جلی (بسیار درشت) تا کتابت خفی و غبار (بسیار ریز) به خوبی می‌نوشته‌است.

او حدود ۱۳۲۶ در شیراز متولد شده و در تهران به فعالیت پرداخت از وی آثاری بین ۱۲۷۱ تا ۱۳۱۶ دیده شده و کتاب‌هایی به خط او در کاخ گلستان موجود است وی در دربار ناصرالدین شاه دارای قرب و مقام بوده و پس از قتل او به دربار مظفرالدین شاه راه یافت.

نسخه  شش دفتر مثنوی که برای ناصرالدین شاه کتابت کرده یکی از نفیس‌ترین آثار به خط نستعلیق است. وی تا زمان جلوس مظفرالدین شاه نیز از کتّاب سرکاری بوده و در کتابی که به امر مظفرالدین شاه کتابت کرده «کاتب الحضرةالسلطانی، مستوفی دیوان اعلی» رقم کرده‌است. از آثار او تا تاریخ ۱۳۱۶ نیز دیده شده و پس از آن معلوم نشد تا چه زمانی می‌زیسته‌است.

در کتاب تالیف دکتر حمیدرضا قلیچ خانی محقق برجسته خوشنویسی  نشر پیکره در سال 94 درباره این استاد خوشنویس نوشته شده:  "( محمد حسین شیرازی کاتب السلطان از برجسته ترین خوشنویسان قاجاری است بویژه  در قلم کتابت با نگارش آثار فراوانی مانند کلیله و دمنه – مثنوی معنوی – گلستان و دیوان حافظ در سالهای 1260 تا 1316 نام خویش را جاودانه کرد. تناسب و یکدستی کتابتهای او در گذر چندین دهه تنها با آثار اصیل استادانی مانند میرعلی کاتب هروی – بابا شاه اصفهانی قابل مقایسه است. استادی او به حدی بود که اورا زبر دست ترین کاتب نستعلیق دانسته اند و در دسترس نبودن آثارش باعث شد بسیاری از خوشنویسان و پژوهشگران تا سالهای اخیر وی را چنان که شایسته است نشناسند و در هیاهوی شهرت کلهر فراموش کنند )." از مجموعه  تحقیقات  درباره محمد حسین شیرازی می توان به مقاله انجامه های خوش انجام در آثار محمد حسین شیرازی در کتاب فرزانه ایران مدار نکوداشت استاد ایرج افشار – تالیف دکتر قلیچ خانی اسفند سال 94  اشاره داشت .

در موزه خط و کتابت میرعماد قطعاتی از محمد حسین شیرازی نگهداری میشود و نمونه از آن با مشخصات زیر معرفی میشود:

شماره برچسب  اموال 3660- ردیف 434

قطعه خط نستعلیق سه دانگ- زمینه مطلا دور سطور ابری – رقم محمد حسین شیرازی- ابعاد 20*29 سانتی متر –مناجات نامه خواجه عبداله انصاری که در صفحه اصلی به نمایش درآمده است.