آرامگاه فردوسی
در موزه آلبوم های سلطنتی و اسناد سعدآباد چند نمونه عکس از مراحل ساخت آرامگاه فردوسی متعلق به دوره پهلوی اول نگهداری می شود . این تصاویر سیاه و سفید و دارای ابعاد مختلفی هستند. یک نمونه از این تصاویر حجاران زنجانی را در حال تراش و نصب سنگ های قسمت پایین بنای آرامگاه فردوسی نشان می دهد. این تصویر احتمالا بخشی از مراحل پایانی این پروژه عظیم و با شکوه ملی می باشد که افراد متعدد و البته مهمی در ساخت آن سهیم بودند.
شاید بتوان گفت که گام نخست جهت ساخت آرامگاه فردوسی، ابتکاری بود که کیخسرو شاهرخ، نماینده زرتشتیان در مجلس انجام داد. او با مراجعه به متون ادبی و تاریخی و کوشش های بسیار به جست وجوی محل قبر فردوسی پرداخت و باغی راکه در آن روزگار متعلق به حاج میرزا محمدعلی قائم مقام التولیه به مساحت بیست و سه هزار مترمربع بود، را محدوده دفن فرودسی اعلام کرد.
در سال ۱۳۰۷برای طراحی آرامگاه فردوسی افرادی همچون ارنست امیل هرتسفلد باستان شناس آلمانی، کریم طاهرزاده بهزاد، و کسانی دیگر در آن شرکت کردند که در آخر طرح طاهرزاده پذیرفته شد. اما بنا به دلایلی این پروژه متوقف و کار به آندره گدار، سپرده شد. طرح وی که هرمی شکل بود نیز پس از مدتی شکاف برداشت و بار دیگر از طاهرزاده بهزاد برای طراحی بنا دعوت شد. او با تغییر در نقشه گدار سقفی پلکانی در نظر گرفت و طرح پس از ارائه، به انجمن در ۲۸ مهر ۱۳۱۲ خورشیدی به تصویب رسید .نظارت ساخت بنا به حسین لرزاده یکی از معماران دوره پهلوی واگذار شد. این آرامگاه در سال ۱۳۱۳خورشیدی، همزمان با جشن بزرگ و جهانی «هزاره فردوسی» با حضور رضاشاه افتتاح شد. این بنا مجددا در سال ۱۳۴۳ زیر نظر هوشنگ سیحون، معمار و نقاش ایرانی، تعمیر و مرمت شد.
تهیه و تنظیم: زهرا امراللهی