🔸عنوان : روزنامه اخگر
تکنیک : چاپ سربی
سال انتشار :1315-1314
مخزن کتابخانه سعدآباد
گردآوری و معرفی : الهام نصرت نظامی کارشناس و امین اموال کتابخانه مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد
🔹یکی از روزنامه های موجود در مخزن کتابخانه ، روزنامه اخگر است که از شماره 1083 الی 1186در یک مجلد گردآوری شده است .روزنامه اخگر که در اصفهان چاپ می شد یکی از مهمترین روزنامه ها در دوران پهلوی اول است و دو دوره مختلف را طی نموده است . دوره اول از سال 1299 هجری شمسی شروع و در سال 1307 به اتمام رسیده است . دوره دوم از سال 1307 تا 1322 منتشر شده است .در دوره اول روزنامه عنوان هفتگی داشته ولی هیچگاه در طول مدت انتشار به طور منظم و مرتب منتشر نگردیده است .وجه اشتراک یک ساله 60 قران در ولایات اجرت پست علاوه می شده است و تک شماره شش شاهی بوده ،روزنامه با چاپ سربی در چهار صفحه به قطع بزرگ در مطبعه حبل المتین چاپ شده و مندرجاتش مقالات متنوع و عام المنفعه وترجمه های مفید بوده است.در سال 1307 مدیریت و مسئولیت روزنامه به عهده امیر قلی امینی مدیر روزنامه اصفهان واگذار شد و از این تاریخ دوره دوم روزنامه شروع می گردد .
🔸آقای امینی سردبیر روزنامه اخگر در مجله « خاطرات وحید » خاطره تولد این روزنامه را بازگو میکند. او بیان می دارد که آقای لطفعلی صورتگر طعنه ای به مردم اصفهان زده بود که نمی توانند یک روزنامه آبرومندی داشته باشند، این انگیزه باعث شد تا امیر قلی امینی چنان با عصبانیت به نزد فتح الله وزیر زاده ، صاحب امتیاز و مدیر اخگر رفته و از او بخواهد اداره روزنامه را به او واگذار کند . که چنین شد و از سال 1307 تا 1322 این روزنامه به طور مرتب و با کیفیت بالا در اصفهان انتشار یافت . که ابتدا به قطع کوچک ، هفته ای سه شماره و پس از یک ماه به طور یومیه و به فاصله سه ماه به قطع بزرگ انتشار یافت و در شهریور 1308 مطبعه مخصوصی برای این روزنامه خریداری شده و به کار افتاد. قیمت اشتراک یک ساله 60 قران ، شش ماهه 35 قران ،ولایات خارجه به علاوه اجرت پست تک شماره 4 شاهی بوده است .
نگاه امیر قلی امینی که خود عضو شورای شهر اصفهان بودو به بخش گسترده ای از اطلاعات شهری دسترسی داشت و علاقه فراوانی به پیشرفت شهر خویش داشت ، بیشتر به تحولات شهری و محلی متمرکز بود و این موضوع « اخگر » را به یکی از اسناد دست اول برای تاریخ اصفهان آن دوره تبدیل می کند .کتاب « اصفهان از نگاه اخگر» که به همت مرکز اصفهان شناسی چاپ شده است با جمع آوری نسخه های موجود از روزنامه ها ی قدیمی اصفهان در سطح کشور، از بررسی روزنامه « اخگر» تهیه شده است . دوره ای بسیارمهم که استخوان بندی شهر مدرن اصفهان در آن شکل گرفت . از این جهت که طرح و ایجاد بسیاری از خیابانها یی که می بینیم با عرض متناسب با احتیاجات پنجاه سال بعد در نظر گرفته شده ،پایه و اساس بسیاری از کارخانه های نساجی و خیلی موسسات دیگر در این دوره ریخته شده است . علاوه بر این ، روزنامه اخگر وجه فرهنگی پر رنگی داشت و شاید از نخستین روزنامه هایی باشد که ستونی برای خانمها باز کرد .ستون های ویژه ای برای معرفی کتاب ها و روزنامه های تازه انتشار اقدام می کرد . مطالب فراوانی در حوزه روانشناسی و ازدواج داشت با پاورقی های ارزشمند که بر اصلاح اخلاق عمومی جامعه و رفع معایب آن انگشت می نهاد . مرمت آثار تاریخی و حتی مبارزه برای بازگرداندن آن از چپاول و یغما جبهه دیگری بود که روزنامه برای خود گشود .امینی با روزنامه نگاری نوین آشنا بودو خصوصا مجلات و جراید مصری مانند « الهلال » و « کل شی» را می شناخت .
او مقالات این جراید را ، که شاید خود برگرفته از مجلات اروپایی بودند ، ترجمه کرده و در اخگر به چاپ میرسانید .خوش بختی دیگر این روزنامه آن بود که با افراد اهل قلم و دانشمندی مانند کاظم زاده ایرانشهر ، احمد آرام ، علی جواهر کلام ، نصرالله یوسف پور فا طمی ، عبدالوهاب گلشن ایران پور ، حسین سعادت نوری ، عبدالحسین سپنتا و حسین شجره و بسیاری دیگر رابطه دوستانه داشت و از آنان مطلب میگرفت . شعرایی مانند ادیب فرهمند ، ژاله اصفهانی و اسد الله ایزد گشسب و حتی ملک الشعرای بهار نیز اشعار خود را برای درج به اخگر می فرستادند .
روزنامه اخگر تا سال 1322 انتشار یافته در این سال این روزنامه همراه با روزنامه های متعددی که از سوی دولت توقیف شدند ، توقیف گردید و پس از مدتی در قالبی دیگر با نام روزنامه اصفهان انتشار یافت .