🔷معرفی کالاسکه
موزه اتومبیل های سلطنتی
گردآورنده: مهدی منظوری
🔸حدود 150سال پیش، ناصرالدین‌شاه قاجار به یک کارگاه در وین اتریش، سفارش ساخت یک کالسکه سلطنتی را داد؛ کالسکه‌ای که نه فقط در زمان خودش، بلکه در روزگار دیگر شاهان قاجار و حتی در دوران پهلوی مورد استفاده قرار گرفت. نام این کالسکه بارها و بارها در تاریخ آمده است،
چراکه این همان کالسکه‌ای است که ناصرالدین‌شاه قاجار با آن به حرم حضرت عبدالعظیم(ع) رفت و در آنجا بهدست میرزا رضا کرمانی ترور شد. اینطور که بعدها نزدیکان شاه قاجار نقل کرده‌اند، ناصرالدین شاه را بعد از ترور به حالت نشسته در همین کالسکه گذاشته و به کاخ گلستان بردند تا مردم متوجه کشته شدن سلطان صاحبقران نشوند.
حالا این کالسکه صنعتی بعد از گذر از هزارتوی تاریخ، صحیح و سلامت بهدست ما رسیده و این روزها در موزه خودروهای تاریخی ایران نگهداری می‌شود؛ موزه‌ای در جاده مخصوص کرج (بزرگراه شهید لشکری) که معدن قدیمی‌ترین و منحصر به‌فرد‌ترین خودروهای تاریخی ایران است. اگر می‌خواهید بیشتر درباره قدیمی‌ترین کالسکه سلطنتی کشور بدانید، با ما به حدود یک و نیم‌قرن پیش بیایید؛ به زمانی که این کالسکه در کارگاه «واگن فابریک» اتریش ساخته شد.
🔹کالسکه؛ سوغات فرنگ
احتمالا کالسکه سلطنتی هم یکی از تکنولوژی‌هایی بوده که ناصرالدین‌شاه قاجار در سفر فرنگ با آن آشنا شد و چشمش را گرفت.
این شاه قاجاری در طول عمرش 3بار به سفر فرنگ رفت که نخستین آن سال 1252هجری شمسی بود. در هر سفرش هم هرچه می‌دید و خوشش می‌آمد، با خود به تهران می‌آورد؛ از دوربین عکاسی، دستگاه چاپ، تلگراف و ماشین دودی بگیرید تا اسلحه و پوشاک فرنگی. گویا در همان سفرهایش هم دلش برای کالسکه سلطنتی رفت و دستور داد برایش یک کالسکه سلطنتی بسازند.
🔹از وین اتریش تا تهران
بهترین جا برای سفارش کالسکه سلطنتی، کارگاه واگن فابریک وین اتریش بود؛ جایی که در آن زمان، کالسکه‌های سلطنتی زیادی برای دربار پادشاهان مختلف سراسر جهان ساخته شد. جالب اینکه این کارگاه هنوز هم فعال است و به‌کار خودش ادامه می‌دهد! خلاصه که کارگاه واگن فابریک، حدود 150سال پیش کالسکه سلطنتی شاه قاجار را با مارک «ماریوس» ساخت و تحویل تهران داد.
5هزار تومان خرج روی دست شاه قاجار
ساخت این کالسکه در کارگاه مشهور کالسکه‌سازی اتریش، 5هزار تومان خرج روی دست شاه قاجار گذاشت! اگر می‌خواهید متوجه قیمت بسیار هنگفت این کالسکه در زمان خودش شوید، بد نیست بدانید در پایان عهد ناصری، قیمت هر راس گوسفند 8قران و هر من برنج (برابر با 3کیلو) 3قران و 5شاهی بود. قیمت هر من روغن 6 قران و هر مرغ 15شاهی بود
کالسکه اتاقی چوبی
کالسکه‌ای که کارگاه واگن فابریک ساخت و به تهران فرستاد، یک کالسکه اتاقی بود. در آن زمان به کالسکه‌هایی که سقف آنها برداشته نمی‌شد، اصطلاحا کالسکه اتاقی می‌گفتند. بیشتر قسمت‌های این کالسکه از چوب ساخته شده است.
🔸کالسکه تاجگذاری پهلوی‌ها
اما داستان کالسکه سلطنتی ناصرالدین‌شاه با کشته‌شدن نخستین صاحبش به پایان نرسید. شاهان بعد از سلطان صاحبقران نیز در مراسم رسمی و مذهبی از این کالسکه استفاده کردند. حتی بعد از انقراض حکومت قاجاریه، این کالسکه مورد استفاده پهلوی‌ها قرار گرفت. در توضیح کنار کالسکه در موزه خودرو نوشته شده:
«از این کالسکه در مراسم تاجگذاری پهلوی اول در مجلس مؤسسان، مراسم تاجگذاری پهلوی دوم، جشن‌های دو‌هزار و پانصد‌ساله ایران و استقبال از ملکه انگلستان و فردریک نهم، پادشاه دانمارک استفاده شده است.