🔸موزه ی پوشاک سلطنتی برگزار می کند:
🔹نمایشگاه مجازی زرتشتی دوزی ( بررسی پوشاک بانوان زرتشتی و دوختهای مربوط به آن)
🔹مجموعه ی آثار در پیش رو آثار خانم مهسا فراهانی دانش آموخته ی دانشگاه الزهرا در رشته ی صنایع دستی است، که از سال 94 دغدغه ی احیای هنر زرتشتی دوزی را داشته است، وی پس از تحقیق و بررسی و جمع آوری اطلاعات از موزه های داخلی و خارجی به طراحی مجدد نقوش موجود پرداخته و با اجرای آن و ایجاد کاربری در فرمهای جدید این هنر را وارد دنیای امروزی و راهی خانه های ایرانی نموده است و با طراحی محصولات کاربردی و متنوع همچون لباس، سربند، سنجاق سینه، تابلو، رومیزی و کوسن.......در راستای زنده نگه داشتن این هنر فاخر و اصیل ایرانی گام برداشته است.
🔸هنر زرتشتی‌دوزی، یکی از رودوزیهای اصیل ایرانی است که پیشینه ی آن به پیش از اسلام می‌رسد. این هنر در ابتدا تنها در میان بانوان زرتشتی انجام می‌شده و از دیرباز در یزد رواج داشته و از رودوزیهای در حال فراموشی ایران زمین است که امروزه با تلاش علاقمندان به این هنر، در حال احیا می باشد.
این هنر دربرگیرنده ی نگاره‌ها و نمادهای ویژه‌ای است که هر یک درون‌مایه‌ی ویژه‌ای در باورهای زرتشتیان و ایرانیان دارد که بی گمان شباهتهایی نیز با پته دوزی کرمان و همچنین سوزندوزی بلوچ ( به خصوص پلیوار دوزی ) دارد.
زرتشتی‌دوزی با نخ‌های رنگی بسیار ظریف ابریشمی روی پارچه‌های ریزبافت نقش می‌شده است که از ظریف‌ترین انواع سوزندوزی است. اغلب دوختهای آن به اندازه‌ای ظریف و کوچک هستند که فقط با ذره‌بین می‌توان آنها را از هم تفکیک کرد که این از ویژگی‌های بارز این هنر محسوب می‌شود. در این روش دوخت دوزندگان برای بستر کار از پارچه‌های ریز بافت استفاده می‌کنند و نقوش متنوعی برای سوزندوزی به کار می‌برند. رنگ‌های مورد استفاده در زرتشتی دوزی، رنگ‌های روشن و زنده مانند سرخ، سفید و سبز بوده است.
نخ مورد استفاده در زرتشتی‌دوزی ابریشم تابیده طبیعی است. از این نخ هم برای سوزندوزی طرح‌ها روی نوارهای تیر و هم برای شیرازه‌دوزی بین تیر و سیخ‌ها (بخشی از لباس زنان زرتشتی) استفاده می‌کردند. پس از ظرافت که یکی از مشخصه‌های بارز هنر زرتشتی‌دوزی است، نقوش به کار رفته را می‌توان یکی دیگر از مشخصه‌های آن دانست.
نقوش متنوعی در زرتشتی‌دوزی به کار می‌رود که عبارتند از نقوش گیاهی (درخت زندگی، درخت سرو، سرو خمیده، گل میخک)، نقوش حیوانی (طاووس، خروس، مرغ، هدهد و ماهی) یا نقوش هندسی مانند مربع و دایره. از میان نقشهایی همچون نقش درخت سرو، درخت زندگی، طاووس و حوض ماهی بیشترین کاربرد را داشته است.
دوختهای استفاده شده در زرتشتی‌دوزی شامل شیلونه، نقطه‌دوزی، تنبل‌دوزی، دوخت جناغی، پلیوار دوزی، کوک‌دوزی، یراق‌دوزی و ساتن‌دوزی است. برای تزئین درزها و زیبایی کار از شیرازه‌دوزی استفاده می‌شود که برای شیرازه‌دوزی از دوخت‌هایی مانند ساقه‌دوزی، توپردوزی، زنجیره و دندان‌موشی استفاده می‌شود
از دیر باز زنان و دختران زرتشتی مهارت در سوزندوزی را ارج می‌نهادند، به طوری که مهارت دختران در سوزندوزی بخشی از جهیزیه ایشان به شمار می‌رفت. زرتشتیان این نگاره‌ها را روی لباس نوعروسان می‌دوختند تا باورهایی مانند باروری، حاصلخیزی، زندگی جاوید و… را به نمایش بگذارند.
در گذشته، اندکی پس از زاده شدن دختر، خانواده و به ویژه مادر او به فکر آماده کردن جامه و جهاز عروسی او بودند و کار نخ‌ریسی و بافتن پارچه و دوختن جامه را آغاز می‌کردند و سپس گل‌دوزی روی آن را انجام می‌دادند. سال‌ها زمان می‌برد تا گل‌دوزی لباس عروس به پایان برسد، بدین ترتیب سوزندوزی زرتشتی را می‌توان در جهیزیه‌های عروس یا لباس جشن یا لباس زنان و مردان زرتشتی جستجو کرد.
سوزندوزی در پوشاک زرتشتیان
سوزن دوزی در قسمت‌های مختلف پوشاک زرتشتیان دوخته می‌شود که عبارتند از:
- لچک کلاهک بانوان زرتشتی است که پارچه‌ای سه‌گوش از پارچه‌های زری و مخمل و ابریشم است که با آستر دوخته می‌شود، دو گوشه این لچک که در پشت سرقرار می‌گیرد به‌وسیله قیطان به هم می‌پیوندند .
- مکنا یا شال که از پارچه‌ای رنگین تهیه می‌شود که طول آن حدود ۵/۳ و عرض یک متر است و روی لچک استفاده می‌شود .
- شلوار یا شوال ساق‌های این شلوار از تکه‌های باریک و الوانی تشکیل می‌شود که به یکدیگر دوخته شده است و بر روی آن گبردوزی انجام می‌گیرد. این شلوارها بسیار گشاد بود و بلند تا مچ پا که در کمر و مچ پا با بندی جمع می‌شده است.
🔸- خمیس یا پیراهن بانوان زرتشتی برای تهیه این پیراهن از پارچه‌های خوشرنگ که تا زانو یا کمی زیر زانو و قد آن را به صورت عمودی از زیر سینه تا پایین است که با تکه‌های به صورت ترک و رنگارنگ ترکیب می‌کنند و زرتشتی‌دوزی روی این ترک‌ها انجام می‌گرفته است. در گذشته از پارچه‌های رنگارنگ ابریشم بهره برده می‌شد که از دست بافته‌های خودشان بوده و پارچه‌های روشن بافت چیت که اغلب از کشورهای روسیه و هند آورده می‌شد و بیشتر طرح‌های گل ریز داشتند.
🔹 این تکه‌های ابریشم رنگی و پارچه‌های چیت یکی در میان کنار هم قرار می‌گرفته و دوخته می‌شدند که پارچه‌ی حاصل را «تیر و سیخ» می‌نامند.
🔹تصویر شماره ی 1- پوستر نمایشگاه با نقش سرو و طاووس
تصویر شماره ی 2- نقش طاووس نماد عشق و شکوه بر روی رومیزی
تصویر شماره ی 3- نقش سرو نماد ایستادگی مقاومت و آزادگی با تزئینات سرمه دوزی
تصویر شماره ی 4- دو نمونه سرو یکی در چارچوب سنت دوخته شده و دیگری مدرن سازی شده است.
تصویر شماره ی 5- نقش طاووس
تصویر شماره ی 6- سرپوش بانوان زرتشتی لچک با نقش خورشید: نماد برکت و حاصلخیزی، نقش ماهی: نماد باروری، کامیابی و به عنوان محافظ درخت زندگی است.
تصویر شماره ی 7- دولُگ یا دولوگ نوعی کیف با آستر دو لایه جهت نگهداری آجیل و نقل و ...با نقش سرو
تصویر شماره ی 8- نقش سر و طاووس
تصویر شماره ی 9- نقش سرو مدرن سازی شده بر روی پیراهن
تصویر شماره ی 10- نقش سرو و طاووس بر روی کوسن