نقش برجسته درب ورودی از تالار آیینه به تالار
خاتم-
🔹کاخ موزه سبز
🏷منبت:اثر استاد على مختارى گلپایگانى
▫️گردآورنده:سحر عبدالهى
بر روی دو لنگه درب بین دفتر کار پهلوى اول و تالارآئینه مردی سوار کار نقش شده است که عقابی را بر روی دست
خود حمل می کند . لباس این سوارکارتا حدودی شبیه به لباس مادهاست اگرچه کلاه بر روی سرش کمی پخ تر و پیراهنی که پوشیده است پر چین و شکن تر می باشد اما مدل شلوار و کفش این مرد بسیار به لباس
مادها نزدیک است .
عقاب در اندیشه ایرانیان باستان نشانه فر کیانی یا فر ایزدی است که در اوستا نیز به نام "وارغن" به آن اشاره شده است.
بر همین اساس پادشاهان هخامنشی با این نماد پرچم خود را هویت بخشیدند. گفته اند ایرانیان روح عقاب را از آن سرداران و فرماندهان و پادشاهان بزرگ خود می دانسته اند که در واقع همان فر ایزدی است و در این میان عقاب زرین یا عقاب طلایی از جایگاهی ویژه برخوردار بوده است. عقاب زرین در ادبیات ایران نیز جایگاهی ویژه دارد تا آنجا که در شاهنامه فردوسی نگاهبانی و پرورش زال به این پرنده قدرتمند سپرده
می شود.
از زمانهای کهن مردم به بعضی حیوانات یا پرندگان نگاه تقدس آمیزی داشتهاند و آنها را بت یا توتم خود قرار می دادهاند. بسیاری از بتهایی که در داخل کعبه نگهداری میشدند شکل حیوانات را داشتند.
عقاب یکی از این پرندگان است که نزد بسیاری از اقوام نماد و توتم بودهاست. پرنده افسانهای سیمرغ ،هما و خروس نیز از پرندگان مقدس در نزد اقوام ایرانی بودهاست. طاووس در میان مردم هند جایگاه تقدس آمیزی داشته و دارد.
در خاور نزدیک معمولاً کبوتر با هر نام دیگری که معرف او باشد، الهه باروری و حاصل خیزی است، و در یونان به ویژه نماد "آفرودیت" الهه عشق میباشد. عقاب، نماد تجلی خدای آفتاب است که به وضوح در قالب قرصهای بالدار خورشید در بینالنهرین و بعدها در ایران به تصویر کشیده شده و غالباً در حال جنگیدن با مار یا اژدها ظاهر شدهاست. پرنده و به ویژه کبوتر، اغلب بر عشق دلالت میکند و نیز توصیف الهه حاصلخیزی و باروری است. در کیشهای "دوموزی" و " آدونیس" این الهه در نقش مادری ظاهر میشود که در سرتاسر دوران اسارت فرزندش در زیر زمین، مرثیه سرائی میکند و به آنجا فرود میآید تا او را از مرگ برهاند.
عقاب، که به سلطان پرندگان معروف است، بهطور لاینفک با پادشاهی و نیز با خدای خورشید (ایزد) پیوند دارد. در واقع، پادشاهی هرگز روابط نمادینش را با خورشید و عقاب قطع ننموده است. در خاور نزدیک برخی سکهها، پادشاهان یونانی مآب را با تاجی شبیه آنچه پاپ بر سر دارد، به همراه یک جفت عقاب بر روی آن و چهره خورشید میان این دو، به تصویر کشیدهاند. در کاربرد این نمادها، پادشاهان بیان میدارند که یا ذاتاً الهی اند یا به مقام خدایی نائل شدهاند. جنبه آسمانی امپراتور روم به واسطه نماد پردازی خورشید شکست ناپذیر و عقاب، به نمایش در میآید.
با نگاهی اجمالی به اثر متوجه خاص بودن این مرد می شویم به این جهت که او سوار بر اسبی است که بر روی آن زینی به ظاهر نرم نهاده شده و دور تادوراسب را با منگوله هایی زیبا تزئین نموده اند بنابراین او به طبقه اجتماعی بالایی تعلق دارد. اما عقابی که در دستان اوست نماد قدرت و پادشاهی در ایران باستان
می باشد و ازآن جا که بر روی دو درب از درهای دفتر کار پادشاه نقش شده است تطابق موضوعی با هویت کاربردی معماری بنا پیدا می کند.