نام شی : ظرف سفالی برای نگهداری رنگ و کاربرد رنگ در قبیله یاگوا the pottery for keeping color and usage of colour in yagua tribe

🔸محل نمایش : سالن سوم موزه برادران امیدوار
پژوهشگر : ناهید زندی
عکس : جواد نجف علیزاده

🔹معرفی ظرف سفالی وکاربرد رنگ در میان قبیله یاگوا

برادران امیدوار در طول سفر خود در آمریکای جنوبی و زندگی با مردمان قبایل بومی آن نواحی توانستند با نحوه برگزاری بسیاری از جشنها و رسومات آیینی مردمان قبایل آن مناطق آشنا شوند و حتی در آن مراسم و آیینها شرکت نمایند، در واقع ظرف سفالی سیاه رنگ که تحت عنوان بارو نگرو Barro negro نامیده می شود ،در موزه برادران امیدوار که حاوی مواد رنگی بوده است خود گویای استفاده از مواد رنگی و رنگ آمیزی صورت و بدن در طول مراسم های آیینی می باشد ودر واقع این ظروف سفالی سیاه رنگ میزان دوام و ماندگاری مواد اولیه درون خود را افزایش می دهد به همین منظور از این نوع ظروف سفالی بیشتر جهت نگهداری مواد اولیه و گیاهی استفاده می نمودند.

در ادامه لازم است در رابطه با پیشینه رنگ آمیزی و نقاشی بر روی بدن توضیحاتی ارائه گردد، نقاشی کردن و رنگ آمیزی بدن توسط انسان پیشینه چندین هزار ساله دارد و به حدود 40000هزار سال پیش در دوره پارینه سنگی میانه middle paleolithicباز می گردد، که تحت عنوان تاتو tattooنامیده می شود و از رنگهای طبیعی و مواد گیاهی و معدنی استفاده می نمودند و زمانی که نقاشی به طراحی صورت محدود می گردیده تحت عنوان face painting نامیده می شده و نقاشی بدن به عنوان temporary tattoo می نامند، به این منظور از مواد طبیعی و رنگی شامل گل رس ، گچ ، خاکستر، دانه های گیاهی و گیاهان گل دار و روغنی و چربی حیوانات استفاده می نمودند، در این میان قبایل بومی نواحی آمازون در آمریکای جنوبی از آنجمله قبیله یاگوا yaguaکه ساکن در نواحی کلمبیا، و شمال شرقی پرو هستند می توان نام برد مردمان این قبیله به زبان پبا یاگوان peba- yaguanسخن می گویند وبعد از ورود اسپانیایی ها به این منطقه به دو زبان تکلم می نمایند، اهمیت کاربرد رنگ و تاریخچه آن در میان مردمان این قبیله چنان است که واژه یاگوا yagua از منظر ریشه کلمه معادل لغت yawarیاوار به معنی خون یا رنگ خون the color of bloodمی باشد که در واقع در ارتباط با مراسم رنگ آمیزی صورتشان با achioteآچیوته در واقع گیاه بومی مناطق پرو می باشد،و دانه های قرمز رنگ است که در طی مراسم رسمی و شکار و جشنهای خود به منظور رنگ آمیزی صورت و بدن خود استفاده می نمودند.
چنانکه برادران امیدوار در سفرنامه خود مراسم و جشنهای قبیله یاگوا را با تصاویر و عکسهایی که تهیه نمودند بازگوکرده اند که مردان وزنان قبیله در حالی که صورتها و بدنهاشان را با نقوش و طرحهایی رنگ آمیزی شده به مدت دو شبانه روز به رقص و پایکوپی می پردازند. مهمترین جشن آنان که تحت عنوان مراسم Mayanta نامیده می شود جشن روزها و شبهای مقدس بوده است که شامل نوشیدن و پایکوبی می باشد در طول مراسم به جوانان نامهای رمز آلود که فقط مردان قبیله از آن با خبر بودند ، اطلاق می شد ودر شکار و نبرد از این نامها استفاده می کردندو در طی مراسم صورتهای خود را با رنگهای قرمز و با نقوش خاص می پوشاندند، وهمچنین هنگامیکه بزرگ قبیله فوت می نمود، به منظور دور نمودن روح شیاطین از قبیله صورتهای افراد قبیله با نقوش سیاه رنگ پوشانده می شد و خانه بزرگ قبیله سوزانده می شده و افراد قبیله محل را ترک می نمودند. مردان قبیله یاگوا در مراسم و آیینهای خود از لباسهای مخصوص که از الیاف گیاهی درخت نخل mauritiaدرست می شده و زنان دامن های ساده تر کتان قرمز رنگ می پوشیدند و از سربند های الیافی که با رنگهای قرمز رنگ وپرتغالی رنگ آمیزی می شده و نوشیدنی های خاص جشن استفاده می نمودندو هنگامیکه محصولات گیاهی آنان در طول فصول ماههای فوریه تا آوریل کم می شد به منظور بارور کردن طبیعت و افزایش محصولات گیاهی خود جشن روح طبیعت را به پا می نمودند تا از این طریق احترام خود به زمین و گیاهان را نشان دهند ودر طی مراسم از نوشیدنیهای مخصوص استفاده می نمودندو آوازها و رقص های گروهی انجام می دادند. در ادامه لازم به ذکر است که مردمان قبیله یاگوا به خاصیت درمانی طرحها و نقوشی که بر روی بدن و صورت خود می کشیدند باور داشتند چنانکه معتقد بودند طرحهای مدور و ملایم، حرارت بدن را افزایش می دهند و به واسطه طرحهای موازی گزش حشرات کاهش می یابندچنانکه در میان قبایل بومی آمریکای جنوبی از طرحی تحت عنوان Jagua tattoo استفاده می گردیده است که به این منظور از گل گیاهی تحت عنوان Genipa americanaکه گونه ایی از درختان خانواده Rubiaceae می باشد استفاده می نمودند و نقوش حاصل از این گیاه آبی تیره متمایل به سیاه می شده و رنگ آمیزی لایه بیرونی پوست می باشد و نقش و tattoo ماندگار می گردد و در و اقع ریشه این لغت Polynesia tatauبه معنی نوشتن to writeمی باشد و ایجاد نقوش عمیق تر بر روی پوست وروش دائمی می باشند. و روش دیگری نیز به منظور رنگ آمیزی بدن نیز وجود دارد  به نام hennaکه بیشتر در کشورهای هندوستان، آفریقا ،فرهنگهای شرق میانه متدوال بوده اند که ماندگاری آن نسبت به روش متداول در میان قبایل بومی آمریکای جنوبی کمتر می باشد.