مشخصات: کوسن های آیینه دوزی بلوچستان 

محل نگهداری اثر: مخزن موزه ملت

محل نمایش موقت: سرسرای طبقه اول موزه ملت جهت برپایی نمایشگاه موقت 30/09/1398

پژوهشگر: لیلا احمدی نوکنده  (کارشناس موزه ملت)

مترجم: نادیا وکیل زاده

عکس: جواد  نجف علیزاده

تاریخچه آیینه دوزی

دوختن آیینه های کوچک مدور با فواصل مختلف با نخ های رنگین را آیینه دوزی گویند. زادگاه اصلی این هنر در ایران، شهر زابل در استان سیستان و بلوچستان است. اواخر دوره صفوی  اوج آیینه دوزی محسوب می گردد‌. این هنر بین بومیان منطقه طرفداران زیادی دارد و کاربرد اصلی آن تزیین مرکب نوعروسان، اتاق‌ها و تزیین لباس بوده است.

در سیستان و بلوچستان، آیینه گاهی در کنار سکه‌دوزی بر روی لباس زنان یا کلاه مردان دوخته می‌شود که البته در بین زنان بلوچ دوختن آیینه روی یک سطح تیره به همراه سوزن‌دوزی‌های الوان نماد خورشید در دل کویر تشنه است، زیرا در کویر آنچه بیش از هر چیز دیگری خودنمایی می‌کند، خورشید سوزان است. این نگاه بومی به آیینه این هنر زیبا را در بین بلوچ‌ها به هنری رایج تبدیل کرده، چراکه بیانگر نگرش و محیط جغرافیایی زیستگاه آنان می باشد.

ابزار کار و مواد اولیه آیینه دوزی:

آیینه با قطر کم و به اشکال مربع یا دایره

رشته های نخ شش لا  که از لحاظ رنگ بسیار متنوع است.

 نخ ابریشمی (در قدیم پرکاربردترین نخ های مورد مصرف در دوخت های سنتی ایران بوده است)

طریقه دوخت:

ابتدا آیینه را بر روی پارچه و طرح مورد نظر قرار داده سپس روی آن  ازجهت های مختلف به وسیله بست های نخی به پارچه متصل می کنند و سپس نخ های روی آیینه را با دوخت مخصوص بر روی پارچه محکم می کنند.

*تعداد 6 عدد بالشتک آیینه دوزی در موزه ملت موجود می باشد که تصاویر و شرح آن در سایت مجموعه فرهنگی تاریخی سعدآباد قابل مشاهده می باشد.