قطعه اثر خوشنویسی روی شیشه با مشخصات ( ثلث مطلایی) جلی نویسی 6 دانگ منسوب به قرن 14 ه.ق به ردیف 153 و شماره برجسب اوال 3211 با زمینه مطلایی و گل و بته سازی و حواشی جدول بندی الوان و حاشیه مذهب – ابعاد 5/22 * 5/41 سانتی متر – متن اصلی ( بسم ا... الرحمن الرحیم ) در موزه میرعماد نگهداری میشود این جمله مهم به دلیل مفهوم نمادین(نقطه زیر حرف باء را سرّ ولایت) دانسته اند بارها در تاریخ هنر خوشنویسی ایرانی اسلامی بر بسیاری از آثار فرهنگی و هنری نگارش شده است از کتیبه بناهای تاریخی تا دست ساخته های تزئینی مانند ظروف فلزی و سرامیک و پارچه ها و نسخه های خطی .
اهمیت این جمله بنا به نظر صاحب نظران حوزه فرهنگ و هنر اسلامی ابتدا به موضوع پیدایش جهان توسط پروردگار جهانیان میرسد که مفاهیم عمیق و دشوار فسفی و اعتقادی دارد که تماماً بر اساس آیات قران برداشته شده است حروف ( ب) – (آ) – ( ن) از نظر عارفان اسلامی بار معنوی دارد و به حضور پیامبر اسلام ص – وحدانیت خداوند باریتعالی – وجود حضرت علی ع – اشاره می کند برای معرفی این اثر صرف نظر از شکل ظاهری و توضیحات فنی اثر تحلیل متن آن که جمله بسم ا... الحمن الرحیم در مرکز ترسیم شده است میبایست به اهمیت سه مولفه اصلی و محوری اعتقادات شیعی یعنی وحدانیت خداوند و رسالت پیامبر ص و وجود امام اول شیعیا ن اشاره کرد زیراتمام مبانی تقدس هنر خوشنویسی اسلامی به تفسیر حروف و علامات جمله بسم ا... میرسد تا جایی که نقطه زیر حرف ( ب) را نماد نقطه نخستین – نماد ذات خا و سرمنشا مخلوقات دانسته اند و حرف(ا) در مقام واحدیت پرودگار است که از نقطه بوجود می اید و اینحرف در خلقت پیامبر اسلام ص ظاهر شد و حقیقت محمدیه بوجود امد تا بهانه ایی برای آفرینش انسان شود و در این رهگذر حضرت علی ع بعد از رسول اکرم ص حامل همان حقیقت نوری است که از او منشعب میشوددر مورد باء بسم الله الرحمن الرحیم ، آن چه در کتب تفسیر آمده، این است که "باء" از حروف جرّ است و به معنای الصاق و چسبیدن میباشداز میان تمام موجودات آن که ازلی و ابدی است تنها ذات پاک خداوند است. و به همین دلیل باید همه چیز و هر کار را با نام او آغاز کرد و به همین دلیل در حدیث معروف پیامبر(ص) فرمود هر کار مهمی که بدون نام خدا شروع شود بی فرجام است منظور از بای بسم الله حضرت علی(ع) است از حضرت نقل شده همه قرآن در باء بسم الله جمع شده و من نقطه تحت باء هستم.بنا به روایات اسلامی صوفیه بعضاً برای حروف اهمیت فراوان قائل بودند و فرقه هایی به نام حروفیه و نقطویه در بین آنان به وجود آمد و در بین حروف برای (ب) احترام و عظمت خاصی قائل بودند و آن را اولین مرتبه در عالم کثرت می دانستند یعنی (الف) را برابر حق تعالی و (ب) را صادر اوّل می دانستند اما این که این نقطه تحت باء را سرّ ولایت معنا کرده اند به این معنا است که به فرض پذیرفتن این سخن و نسبت آن به حضرت علیع (ب) را تعیین اول و نور محمدی ص گفته اند که نقطة آن علی ع است و هم چنان که تعین باء به نقطه است و اگر نقطه نباشد (ب) دیگر (ب) نیست کمال نبوت هم به ولایت است از دیدگاه شیخ اکبر محی الدین بن عربی، اوّلین و کامل ترین موجود در نظام هستی که خداوند متعال، حقیقت نوری او را به وجود آورده رسول گرامی اسلام است و بعد از ایشان نزدیک ترین موجود و مخلوق به خداوند متعال امام علی است.ابن عربی در آثار خود مطالب عمیق و بلندی دربارۀ جایگاه امام علی در نظام هستی و مقام تکوینی و وجودی ایشان دارد.
این اثر بمناسبت ولادت حضرت علی ع و یازدهم ماه فروردین ماه 1397 معرفی شده است .
منابع :مجمع البیان، ج 1، ص 20.بحار، ج 16، تفسیر نمونه ج 1، ص 13 و 14.بیان الآیات، جیلانی، ص 33، به نقل از انسان و قرآن، ص 144.
https://hawzah.net/fa/Question/View/10354
موزه خط و کتابت میرعماد – فروردین ماه سال 97