کلکسیون: مجموعه آثار سنگی قیمتی و نیمه قیمتی با نام  بُنسای ( Bonsai )

مکان نمایش: سالن های نمایش موزه ملت و مخازن موزه

نوع جمع آوری: اهدایی – خریداری

تعداد آثار: 22 عدد

کارگروه محققین و مترجمین: سرگروه اعظم رضایی انزهایی، سحر عبداللهی کومله، رقیه مغانی قهرمانلوئی

عکس: جواد نجفعلی زاده 

تعریف بُنسای ( Bonsai )

این لغت دراصل اشاره به یک سری تکنیک های خاص برای پرورش درخت های کوتاه در گلدان ها اشاره می نماید. اگرچه کلمه بُنسای (Bonsai) ژاپنی است، اما هنر آن ریشه در امپراطوری چین دارد. در سال 700 پس از میلاد چینی ها این هنر را با نام پُون سای (Pun-Sai) ابداع کردند. بعدها این هنر به ژاپنی ها معرفی گردید. از سوی دیگر باید گفت که تعلیمات مکتب ذن بودایی در توسعه و پیشرفت این هنر نقش مهمی را برعهده داشته است. دریک نگاه اجمالی می توان ردپای هنر بُنسای را هم در طبیعت (گیاهان) پرورده دست بشر و هم در آثار و اشیای خلق شده توسط هنرمندان و استادکاران مشاهده نمود، پس درنتیجه می توان این هنر را به دو زیرگروه بُنسای های طبیعی و مصنوعی تقسیم نمود. هنر بُنسای در زیرشاخه اول نیازمند رشد و پرورش گیاهان با مهارت خاص، تجربه و صرف مدت زمان طولانی است، درحالی که در زیرشاخه دوم، آثار خلق شده تحت عنوان بُنسای غیرطبیعی بوسیله هنرمندان با بهرمندی از انواع سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی حاصل می شود. در مورد تاریخچه پیدایش این  هنر تنها می توان به این مطلب بسنده نمود که بی شک ساخت آثار و اشیای بُنسای مصنوعی (سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی) الهام گرفته از همان شاخه اولیه آن یعنی بُنسای طبیعی است.

روش ساخت آثار بُنسای ( Bonsai )

در ساخت بیشترین بخش های این آثار ، از مازاد سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی به کاررفته در سایر هنرهای دستی و سنتی (دورریز) استفاده می شود. برای مثال سنگ های: آمیتیست Amethyst، جید/یشمJade، سنگ خزه Moss Agate، عقیق Carnelian، فیروزهTurquoise،  کوارتز Quartz، لاجورد Lapis lazuli، مرجان Coral و ... در طیف های رنگی متفاوت جزو گروه سنگ هایی هستند که در ترکیب ساخت این آثار نقش بسزایی دارند. در یک جمع بندی کلی می توان راحتی فهمید که در خلق مجموعه آثار این موزه از سه روش مختلف ساخت استفاده شده است که شامل:

-         استفاده از نخ های ابریشمی جهت اتصال اجزاء به یکدیگر

-         روش لحیم کاری با مفتول های فلزی

-         روش اتصال سنگ ها توسط چسب

سایر مواد و ابزارهایی که امروزه بیشتر مورد مصرف اساتید این فن می باشد شامل: سیم های فلزی (طلا- نقره- مس)، چسب، دم باریک، خط کش یا هروسیله اندازه گیری، قیچی و نوارهای پلاستیکی/ پارچه ای و ... می گردد.

   معرفی مجموعه بُنسای های ( Bonsai ) موزه ملت ( موجود در سالن ها و مخازن) 

-         وزنه کاغذ با اشکال مختلف به صورت تک شاخه گل (نیلوفر آبی) و میوه (سیب، خوشه انگور)

-         شمعدان به شکل تک شاخه گل

-         گلدان های تزئینی با گل های متنوع

برخی از گل ها و میوه های به کار رفته در آثار موجود شامل: گل داودی زرد و سفید، گل همیشه بهار، شکوفه های گیلاس، گل مینا، شاخه های گل درختچه به ژاپنی، گل صدتومنی، گل نیلوفرآبی به همراه غلاف دانه آن و ...

کاربرد آثار بُنسای ( Bonsai )

دو شاخه اصلی بهره مندی از این آثار شامل:

1-    تزئینی (نظیر: گلدان ها، شاخه های گل و ...)

2-    کاربردی (نظیر: شعمدان، وزنه کاغذ و ...)

گرچه درظاهر امر آثار و اشیای بُنسای (Bonsai) را شاید بتوان در یک تقسیم بندی کلی در دو گروه فوق الذکر قرارداد، اما درنهایت تمامی این تقسیم بندی های تحت تأثیر مستقیم اعتقادات و باورهای موجود در فرهنگ هایی نظیر فنگ شویی و ... قرار می گیرند. بنابراین، این آثار درعمق وجود خود، کاربردی بس مهم تر از کاربرد ظاهری برعهده دارند. برخی از کاربردهای اعتقادی این آثار نظیر: درخت کریستالی، درخت ثروت/درخت پول، درخت فامیلی/ خانواده، درخت آرزو و ... می باشد.

در انتها باید افزود چنانچه شما خواننده محترم نیازمند اطلاعات جامع تری می باشید لطفا به مقاله ای تحت همین عنوان به آدرس سایت مجموعه سعدآباد، بخش مقالات پژوهشی، بخش آزاد مراجعه نمائید.