نام فارسی:خیارک یا گل خیار

نام علمی:     Ixiolirion tataricum

نام انگلیسی: Ixiolirion tataricum

خانواده:  Ixioliriaceae

         گونه خیارک گیاهی چند ساله ، پیازی با ساقهٔ برگ دار است، با چند یا تعداد زیادی گل که در یک گل آذین غیر متراکم چتری کاذب تا خوشه ساده یا منشعب قرار گرفته‌اند. گل‌ها نسبتاً بزرگ و قیفی شکل که تا قاعده تقسیم شده و ۶ قطعه باریک ایجاد می کند، گلپوش به رنگ بنفش متمایل به آبی جدا منظم با انتهای نوکدار به سمت خارج برگشته اند،  دمگل ها نابرابر هستند. پرچم ها در دو حلقه نابرابر، میله ها چسبیده به قطعات گلپوش می باشد. میوه این جنس کپسول شکوفا، شیاردار، بیضوی و سه خانه ای است. دانه ها به تعداد زیاد، گوشه دار، بیضوی-تخم مرغی به رنگ قهوه ای تیره متمایل به سیاه است. این جنس سه گونه متعلق به آسیای جنوب غربی و مرکزی دارد که در ایران یک گونه از آن به نام خیارک با نام علمی 'Ixiolirion tataricum' یافت می‌شود. 

خیارک گیاهی پایا به ارتفاع 30 تا 60 سانتیمتر می باشد، ساقه برافراشته یا خیزان، سبز یا سبزمات با پیازی به قطر 1 تا 7/1 سانتی متر، تخم مرغی  و دارای پوشش چرمی به رنگ قهوه ای متمایل به سیاه است.

برگ خطی، تاشده، پایین ها بسیار دراز، در حاشیه و لبه زبر و کمی ناودانی است گل آذین بصورت چتر باز یا خوشه کم گل می باشد. موسم گلدهى این گیاه اردیبهشت و خردادماه است.

گل‌آذین و اندام‌هاى رویشى این گیاه بو و طعم خیار دارد و از این‌رو به گل خیار موسوم است.

این گیاه خاص نواحى مرتفع بوده و به‌طور پراکنده در کشتزارهاى مختلف یافت مى‌شود، اما تجمع آن بیشتر در حاشیهٔ آبراه‌ها و زمین‌هاى شنى است.

منبع: مرکز مطالعات باغ موزه

پژوهشگر: معصومه رضوان فر