معرفی اثر: آلبوم سیل تبریز در سال 1313 خورشیدی

مشخصات آلبوم: برخی از آلبوم هایی که در موزه آلبوم های سلطنتی سعدآباد نگهداری می شود شامل مجموعه تصاویری از وقایع و بلایای طبیعی مثل سیل و زلزله است که در فواصل سال های 1300 تا 1356 خورشیدی در شهرهای مختلف ایران رخ داده است. یکی از این آلبوم ها، آلبومی در خصوص واقعه سیل ویرانگر تبریز در سال  1313 خورشیدی می باشد. جلد این آلبوم در ابعاد 16×25 سانتیمتر، دارای بستری از مقوای فشرده است که پوششی از جنس مشمع مشکی رنگ بر روی آن کشیده شده است. تزئینات جلد بسیار ساده، شامل نقوشی خطی به صورت قاب بندی است که  بر دو روی جلد ضرب شده است. آلبوم حاوی 68 قطعه عکس سیاه و سفید می باشند. عکس های این آلبوم  توسط معروف ترین عکاسخانه شهر تبریز، یعنی «عکاسخانه ملک» عکاسی شده است.  این عکاسخانه  از جمله اولین عکاسخانه های ایران می باشد که اکثر رویدادها و وقایع آذربایجان و حتی ایران دوره پهلوی اول راپوشش تصویری داده و می توان از آن به عنوان یکی از مهمترین عکاسخانه های خبری در ایران آن دوره نام برد. از جمله ویژگی های عکس های این آلبوم می توان به وجود زیر نویس چاپی در اکثر تصاویر آن اشاره نمود. در زیر نویس عکس ها  به جزئیاتی نظیر، نام مکانی که در اثر سیل دچار آسیب دیدگی شده، تاریخ سیل و نام عکاسخانه اشاره شده است. برگ های آلبوم به شیوه صحافی سنتی کتاب، به جلد آلبوم متصل شده اند. در حال حاضر این آلبوم در مخزن موزه نگهداری می شود.

شرحی بر موضوع آلبوم: شهر تبریز ازجمله شهرهای سیل خیز ایران می باشد. رودخانه مهران‌رود یکی از رودهای مهم این شهر است که از کوههای سهند سرچشمه گرفته که  دردوره های مختلف  بارها طغیان کرده و خرابیهای بسیار به بار آورده است‌. نخستین سیل ویرانگری که در این شهر اتفاق افتاده،  به سده 8 ﻫ . ق بازمی گردد که یکی ازعلت های آن را ساخت سدی توسط روستاییان در 12 کیلومتری شرق تبریز بود همچنین نادرمیرزا،  از سیلی در 17 جمادی‌الاول سال 1288 ﻫ . ق چنین یاد می کند: «سیلی بزرگ آمده بود و بدین شهر خرابی‌ها کرده....... این سیل از آبار چاههای قنوات بجوشید و سراها ویرانه کرد و بسیار مال از مردم نابود شد‌. این سیل تا به نصف بازار جاری شد‌. گفتند به 14‌هزار خانه صدمه رسید‌. آب سیل را بویی زشت بود‌ ». همچنین سیل دیگری در سال 1308 ﻫ . ش اتفاق افتاد که بر اثر آن دو‌هزار خانه ویران شد و بخش عمده ای از بازار نیز آسیب دید و 375 تن کشته شدند . ‌در آن زمان مطابق آنچه تخمین زدند، خسارات وارده به مردم بیش از یک میلیون تومان و خسارات وارده به ادارات دولتی نیز متجاوز از دویست هزار تومان بوده است.

تهیه و تنظیم: زهرا امراللهی