در کنار کویرها بیابان ها دشت های پهناور خشک و همچنین در نقاط گرم و خشک جنوب کشور مخازن سر پوشیده ای به ظرفیت قابل ملاحظه ای برای تأمین احتیاجات کاروانها- دهات، قراء و مزارع یا برای تأ مین آب قصرهای قدیمی دیده میشود. اغلب این آب انبارها مخروبه شده؛ ولی بسیاری از آنها هنوز هم مورد استفاده قرار می گیرند. ساختمان این آب انبارها برای مسافران از دور جلب توجه میکند. این مخزن های آب گیر از لحاظ ساختمان استوانه ای شکل بوده و در زیر زمین نهفته میشده. روی این مخزن ها سقفی به شکل مخروط دیده میشود که در رأس آن هواکشی تعبیه شده است. گاهی نیز چند هواکش به صورت بادگیر در اطراف آن تعبیه می کرده اند. برداشت آب از آب انبار توسط راه پله ای که معمولاً عمقش با گودی آب انبار برابر است صورت میگیرد. پهنای پله را طوری طراحی میکردند تا پایین روندگان مزاحم بالا روندگانی که سطل و دلو و کوزه و مشک پر از آب همراه دارند نگردند. برای تصریح در پر کردن ظروف آب گاهی هم 2 یا سه شیر و یا بیشتر در پاشیر نصب می کردند. بعضی از آب انبارها مانند نصر آباد یزد دارای دو ورودی می باشد که یکی از آنها مخصوص مسلمانان و دیگری مخصوص ادیان دیگر (زرتشتی ها) می باشد. بادگیرهای آب انبار وظیفه تهویه و خنک نگاه داشتن آب را دارند، این بادگیرها آب، آب انبار را به قدری خوب تهویه میکنند که آب آنها در گرمای شدید تابستان بدون مصرف یخ بسیار خنک می ماند. عناصر معماری آب انبارها سر در- راه ورودی- ‌تنوره ( خزینه )، محل ذخیره آب- پاشیر ( محل برداشت آب) و بادگیر(خیشخان)‌ هستند.قدیمی ترین آب انبار در ایران مربوط به چغازنبیل با بیش از سه هزار سال سابقه می باشد.

برای تامین بهداشت و جلوگیری از آلوده شدن آب در آب انبارها از سه روش استفاده می کردند که عبارت انداز

1-   تاریک بودن کامل محل آب انبارها

2-   ته نشین کردن املاح و ذرات موجود در آب به وسیله قرار دادن زغال و آهک و نمک بر روی آب

3-   ساختن بادگیر برای ایجاد جریان هوا در آن و جلوگیری از فاسد شدن آب