خوابگاه فرح پهلوی - سرسرای طبقه دوم

این اتاق خواب با دارا بودن بخش های اختصاصی نظیر: حمام، سونا، سرویس بهداشتی در داخل و رختکن اختصاصی فرح دیبا در مجاورت آن، یکی از کامل ترین اتاق های این کاخ محسوب می گردد. دیوارهای این بخش نیز بوسیله دیوارپوش های پارچه ای هماهنگ با سایر وسایل اتاق پوشانده شده اند.

فرش 65 مترمربعی بافت کارگاه محمد ارجمند کرمانی، متعلق به دهه دوم و سوم قرن 14 ه.ش، با تار و پود پنبه و پرزی از جنس پشم به همراه طرح لچک- ترنج و نقوش گل شاه عباسی و بند اسلیمی با استفاده از رنگ های بژ، سورمه ای، لاکی، گُل بهی و ... به زیبایی در این فضا جای گرفته است.

لوستر و دیوارکوب ها برنزی ساخت کشور فرانسه که با گل های چینی بسیار ظریف مزین گشته اند، با درنظر گرفتن اصول زیبایی شناختی و هنری در این محیط با سایر اشیاء به خوبی هماهنگی یافته اند. باتوجه به نوع طراحی، دوخت و گلدوزی های موجود برروی پرده ها و ست تخت خواب، می توان احتمال داد که این مجموعه بسیار نزدیک به الگوها و روش های کارهای طراح بسیار مشهور مد فرانسوی قرن 20م. کریستن دیور (Christian Dior) طراحی و دوخته شده است. وجود زنگ خطر اختصاصی کاخ متصل به دفتر افسر نگهبان ارشد گارد شاهنشاهی (ساختمان موزه آلبوم های سلطنتی و اسناد فعلی مجموعه سعدآباد) جهت اعلام اضطرار در زمان پهلوی دوم یکی از خصوصیات اصلی این اتاق بود.

تابلوی مینیاتور معروف به بانو (1335ه.ش) اثر استاد محمود فرشچیان نصب در یکی از دیوارهای این اتاق می باشد. این هنرمند معاصر در سال 1308ه.ش در شهر اصفهان بدنیا آمد. وی براثر اشتیاق و راهنمایی های پدر جهت تعلیم هنر نقاشی، ابتدا به کارگاه استاد حاج میرزا آقا امامی سپس به هنرستان هنرهای زیبای اصفهان نزد استاد عیسی بهادری رفت. پس از پایان این دوران استاد فرشچیان چند سالی را به مطالعه و بررسی آثار نقاشان برجسته غربی در اروپا سپری نمود. نتایج تلاش های بی وقفه وی ایجاد سبک و مکتب خاصی در هنر نقاشی ایرانی است، که درعین تاکید براصالت مبانی سنتی با ابداع شیوه های نوین، قابلیت و کارآیی نقاشی ایرانی را ارتقاء بخشید. آثار ارزنده ایشان در بیش از صدها نمایشگاه فردی و جمعی در ایران و جهان به نمایش درآمده است. در سال 1393ه.ش نشان افتخار جهادگر عرصه فرهنگ و هنر به ایشان اهداء گردید.

یک دستگاه ماساژور و صندلی مخصوص آن که برای انجام ماساژ درمانی به منظور زیبایی- فیزیوتراپی، پزشکی و ورزشی کاربرد داشته، جزو اثاثیه این اتاق به حساب می آید، که بوسیله کارخانه جی فایو (G5) فرانسه (قرن 20م.) تولید گردیده است. این دستگاه توسط هنری کوینیر (Henri Cuinier) فرانسوی در سال 1957م. اختراع شد. از آن زمان تا به حال با انجام برخی تغییرات و نوآوری ها برروی آن هنوز خط تولید آن فعال و تولیدات آن مورد استفاده می باشد.

در این اتاق خواب مانند سایر تالارها از کمدها ساخت کارگاه های معتبر انگلیسی و فرانسوی استفاده شده است که برخی از آنها به شرح ذیل می باشند:

-         کمد چوبی با تزئینات برنز- طلائی نصب شده برروی آن که درواقع میز تحریر کوچکی را در درون خود جای داده است (Gilt- Bronze and Lacquer Mounted Secretaire Cabinet) ساخته شده در کارگاه مِلیِر (MELLIER & Co) می باشد. از این کارگاه که توسط چارلز مِلیِر (Charles Mellier) در سال 1868م. تاسیس شد، همواره به عنوان معروف ترین و برجسته ترین کارگاه های تولید کمد و کابینت (اواخر قرن نوزدهم و بیستم) انگلیس یاد می شود.

-         کمد دیگری که نشان پی. سورمانی(P. Sormani)  برروی قفل آن حک گردیده، اشاره به کارگاه ساخت و تولید دکوراسیون و مبلمان فرانسوی، پُل سورمانی (Paul Sormani) دارد. پُل سورمانی (Paul Sormani) ونیزی الاصل (1877- 1817م.) پس از نقل مکان به فرانسه و تاسیس کارگاهی (1847م.) در پاریس به جرگه معروف ترین سازندگان کابینت و مبلمان جهان پیوست. تخصص اصلی سورمانی (Sormani) ساخت مبلمان سبک لوئی پانزدهم و شانزدهم بود. پس از مرگ وی (1877م.) همسر و پسرش چارلز سورمانی (Charles Sormani) با انتقال کارگاه اولیه به مکان دیگری، شغل او را ادامه دادند، اما از این به بعد تولیدات این کارگاه با حک نوشته “Veuve Sormani & Fils” به دنیا عرضه گردید. بنابراین باتوجه به نام حک شده برروی قفل کمد موجود در این اتاق، می توان مدعی شد که این شی در زمان زندگی پُل سورمانی (Paul Sormani) تولید شده است.

-         یکی دیگر از کمدهای چوبی کناری این اتاق خواب، با مارک جی. دوراند (G. DURAND) و تزئینات برنز- طلائی، حاکی از ساخت آن در کارگاه بسیار معروف جی. دوراند (G. DURAND) می باشد. موسس این کارگاه ساخت کمد و مبلمان فردی به نام جروائیس ماکسی میلیان اوژن دوراند (Gervais-Maximilien-Eugène Durand) است. این کارگاه در ابتداء در سال 1870م. توسط وی در پاریس آغاز به کار نمود. کیفیت بسیار بالای تولیدات این کارگاه موجب اهداء مدال نقره نمایشگاه بین المللی پاریس در سال 1889م. به آن گردید. در سال 1890م. بعداز پیوستن پسر دوراند (DURAND)، فردریک لوئیس (Frederic- Louis) به این شرکت، نام آن به دوراند و فیلز  (Durand and Fils) تغییر یافت.

اشیایی داخل ویترین:

- تعدادی از ظروف شیشه ای موجود در داخل ویترین های این اتاق، معرف یکی از قدیمی ترین و مشهورترین شرکت های سازنده عطر جهان یعنی شرکت عطرسازی گِرلین (GUERLAIN) می باشند. موسس این شرکت پیر فرانسیس پاسکال گِرلین (Pierre Francios Pascal Guerlain) اولین کارخانه عطرسازی خود را در سال 1828م. در پاریس تاسیس نمود. این حرفه به عنوان یک حرفه خانوادگی در میان پنج نسل از آنها (1994-1828م.) ادامه یافت. اما از سال 1994م. این شرکت زیرنظر گروه ال وی ام اچ (LVMH)، که یک شرکت فرانسوی و چندملیتی ارائه ‌دهنده کالاهای لوکس (حاصل ادغام خانه مُد لویی ویتون/Louis Vuitton و شرکت موئه هنسی/Moët Hennessy با دارا بودن 60 شرکت تابعه و معتبرترین برندهای دنیا) به فعالیت خود ادامه داد. از مشهور ترین خریداران این برند تولیدی عطر و لوازم آرایشی/بهداشتی فرانسوی می توان به ناپلئون سوم/Napoleon III (امپراطور فرانسه) و همسر وی ملکه اوژنی (Empress Eugenie)، ملکه ویکتوریا (انگلیس)، ملکه ایزابلا (اسپانیا) اشاره نمود.

- ظروف چینی مخصوص نگهداری مواد آرایشی- بهداشتی فرانسوی با برند وینسنس/Vincennes می باشد. کارگاه تولیدی این اشیاء در سال 1740م. در شرق پاریس در قلعه سلطنتی وینسنس تاسیس گردید و درنهایت در سال های بعد به منظور ادامه حیات خود با کارخانه سِور/ Sevres ادغام گردید.

بعضی از وسایل میز کار فرح دیبا:

- دستگاه تلفن ساخت شرکت بل (Bell telephone Mfg. Company Anvers Belgium) به سفارش یک گروه کارآفرین ایرانی/ تهرانی تولید گردید. شرکت بل اولین بار توسط نخستین رئیس آن، گاردینر گرین هوبارد (Gardiner Greene Hubbard) پدرزن الکساندر گراهام بل (Alexander Graham Bell) ، در سال 1877م. در آمریکا به نام شرکت تلفن بل/BTC (Bell Telephone Company)  تاسیس شد. در راستای توسعه بین المللی این شرکت، تصمیم بر آن شد تا شعبه ای از شرکت بل در قاره اروپا افتتاح گردد. بنابراین این شعبه در شهر آنتورپ بلژیک (Antwerp, Belgium) تحت عنوان شرکت تولیدی تلفن بل/ BTMC (Bell Telephone Manufacturing Company) راه اندازی گردید. براساس پلاک موجود در زیر دستگاه تلفن موجود در این اتاق، تولید این دستگاه به شعبه مذکور باز می گردد.

- دو عدد ظرف چینی دردار با تصاویری از فرح دیبا، ساخت کارخانه ظروف چینی لیموژ- یونیک فرانسه (Limoges- Unic). تاریخچه ساخت این گونه ظروف به اواسط 1700م. باز می گردد، زمانی که وزیر دارایی لویی شانزدهم، یک حکم سلطنتی را به شهر لیموژ، فرانسه برای تولید ظروف چینی سلطنتی داد. در این زمان چهار کارخانه (چَنتیلی/Chantilly، سنت کلود/Saint Cloud، مِنِسی/Mennecy و وینسنس/ Vinsennes) به تولید این گونه جعبه ها مشغول گردیدند. همه این نوع دست ساخته ها به جعبه های لیموژ مشهور می باشند که در ابعاد مختلف تولید می شوند. در قرن 19م. طبقه اشراف از این نوع جعبه ها به عنوان وسایل تزئینی گنجه خانه هایشان استفاده می کردند. این جعبه ها معمولاً به سفارش افراد مشهور جامعه و با  تصاویری از خودشان (مانند کلکسیون جعبه های طلائی تنباکوی ناپلئون) مزین می گشت. در دوره ویکتوریا تا قرن 20 م. تاحدود زیادی این جعبه ها محبوبیت خود را درمیان مردم از دست داد. این جعبه ها در ابتدا برای نگهداری سوزن های گرانقیمت، قیچی های گلدوزی، توتون و تنباکو (Snuffbox) و ... استفاده می شد، اما از قرن 20م. به بعد دارای کاربرد تزئینی گشته و بیشتر برای نگهداری پودرهای آرایشی (Flat Limoges)، دارو، جواهرات و ... استفاده می گردد.

*سایر تزئینات:1- مجسمه چینی خروس به نمایش درآمده در این اتاق ساخت کارخانه سلطنتی روسی لومونسوف (Lomonosov) می باشد. این کارخانه یکی از اولین کارخانه های سرامیک سازی شهر لومونسوف (۴۰ کیلومتری غرب سنت پترزبورگ) بود، که به پشتیبانی و سفارش دختر پتر کبیر (Peter The Great) امپراتریس الیزابت (Empress Elizabeth) در سال 1744م. توسط دانشمند روسی به نام دیمیتری ایوانویچ وینوگرادوف (Dmitry Ivanovich Vinogradov) تاسیس شد. وظیفه آموزش صنعتگران روسی، تولید ظروف سلطنتی برای دربار تزار روسیه (Russian Tsar) برعهده این کارخانه بود. یکی از ویژگی های تولیدات این کارخانه به کارگیری مواد خام محلی به شمار می آید. این کارخانه در قرن 19م. به نام کارخانه چینی امپراتور (The Emperor's Porcelain Factory) تغییر نام داد. در سال 1917م. (در زمان بولشویک ها/ Bolsheviks) این کارخانه با تغییر نام مجدد (کارخانه چینی دولتی/ The State Porcelain Factory) و زیر پوشش دولت به فعالیت خود ادامه داد.

 2- گلدان های بُنسایی (سبک آسیای شرقی) هنر دست هنرمندان چینی که بهرمندی از مازاد سنگ های قیمتی و نیمه قیمتی دور ریز در سایر هنرهای دستی و سنتی خلق می گردند. سنگ هایی همچون آمیتیست Amethyst، جید/یشمJade ، سنگ خزه Moss Agate، عقیق Carnelian، فیروزهTurquoise،  کوارتز Quartz، لاجورد Lapis lazuli، مرجان Coral و ... در طیف های رنگی متفاوت جزو سنگ هایی هستند که در ترکیب ساخت این آثار نقش مورد استفاده قرار می گیرند.

 براساس اسناد و مدارک بدست آمده درخصوص رخدادهای تاریخی مربوط به این تالار از قصد ترور (ناموفق) پهلوی دوم توسط فرد ناشناس در بهمن ماه 1330ه.ش می توان یاد کرد.